فردوسی طوسی، آرامگاه
| آرامگاه فردوسی طوسی | |
|---|---|
| نام | آرامگاه فردوسی طوسی |
| موقعیت | شمال مشهد در شهر قدیم توس |
| کاربری | آرامگاه |
| زمان ساخت | اواخر دهۀ 1340ش |
فردوسی طوسی، آرامگاه
در شمال مشهد در شهر قدیم توس. در دوره‌های مختلف از‌جمله دورۀ قاجار آرامگاه‌هایی برای فردوسی بنا شده بود. در ۱۳۰۶ش و دورۀ رضاشاه پهلوی بنای جدیدی برای آرامگاه او در باغی که به فردوسی تعلق داشت در مکان اصلی احداث شد که هفت سال بعد در هزارۀ فردوسی افتتاح شد که در همان سال به‌سبب اشکالات محاسباتی ویران شد. این آرامگاه بنایی از سنگ مرمر با ۱۰۸متر ارتفاع و ایوانی سراسری به طول ۴۰ متر بود که سقف آن با کاشی‌های معرق و مقرنس‌کاری تزیین شده بود. بنای کنونی در اواخر دهۀ ۱۳۴۰ش در باغی به مساحت حدود ۵۶هزار متر مربع در همان مکان، با الهام از طرح پاسارگاد، ساخته شده و فضای داخلی مقبره به ۹۰۰ متر مربع افزایش یافته است. زیرزمین آرامگاه با کاشی‌های معرق با تصاویری از دورۀ هخامنشی و عصر فردوسی و دیوارهای آن با نقش برجسته داستان‌های شاهنامه تزئین شده است. کف آن از سنگ مرمر قرمز است و ۳۰ ستون در پایین و هشت ستون در بالا دارد. در داخل این محوط سه سکو قرار دارد که سکوی سوم مقبرۀ فردوسی و از سنگ مرمر قرمز تیره است. در کنار آن بناهایی برای کتابخانه، موزه، رستوران، و دفتر کار و محل سکونت کارکنان آرامگاه احداث شده است. در بخش بیرونی سکو مجسمۀ عظیم فردوسی از سنگ مرمر یک‌پارچه سفید روبه‌روی استخر بزرگ باغ نصب شده است. در چهارضلع بخش فوقانی سکوی آرامگاه ستون‌هایی با ۵ متر ارتفاع است که در حدفاصل آن‌ها بر لوحه‌هایی از سنگ مرمر، ۴۷ بیت از شاهنامه با خط نستعلیق حکاکی شده است.