فرهنگ نظام

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

فرهنگ نظام

تألیف محمدعلی داعی‌الاسلام، فرهنگ واژگان فارسی به فارسی. مؤلف در این اثر کوشیده است که افزون بر واژگان فهرست‌شده در فرهنگ‌های دیگر، واژگان متون منثور و زبان معیار را نیز فهرست کند، زیرا به‌گمان او سایر فرهنگ‌های فارسی، که تا آن زمان تألیف یافته‌اند، بیشتر دربردارندۀ واژگان مهجور در متون منظوم‌اند و فرهنگ زبان به‌معنای دقیق آن نیستند. دید انتقادی مؤلف در بررسی اشتقاقی واژگان، ارائۀ صورت‌های گوناگون هر واژه (ماضی، مضارع، اسم، فاعل ...)، آوردن مخفف یا مبدل برخی واژه‌ها و به‌دست‌دادن معنی مجازی مشهور هر واژه از ویژگی‌های این فرهنگ است. مؤلف در ذیل هر واژه حتی لهجۀ آن را مشخص کرده و کلماتی را که در این فرهنگ گنجانده به سه دستۀ تکلمی، نثری و شعری تقسیم کرده است. این اثر نخستین‌بار به سرمایۀ نظام حیدرآباد، امیر عثمان علی‌خان پادشاه دکن، در پنج جلد به‌چاپ رسیده است، و وجه تسمیۀ آن به فرهنگ نظام نیز همین است. (حیدرآباد دکن، ۱۳۴۶ـ۱۳۵۸ق).