فضل الله خنجی (شیراز ۸۵۰/۸۶۰ـ سمرقند/ بخارا ۹۴۰/۹۳۰ق)
فضل‌الله خُنْجی (شیراز ۸۵۰/۸۶۰ـ سمرقند/ بخارا ۹۴۰/۹۳۰ق)
مولانا خواجه ابوالخیر فضل‌الله بن روزبهان صاعدی سپاهانی، متخلص به امین، شاعر، عارف و فقیه ایرانی. اصلش از خنج لارستان بود. در زادگاهش به فراگیری فلسفۀ ارسطو و افلاطون روی آورد. در ۲۵سالگی برای دومین‌بار حج گزارد. در مکه صحیح بخاری و صحیح مسلم را نزد شیوخ از آن جمله امام محمد سخاوی فراگرفت. پس از آن به شیراز بازگشت و به تدریس علوم شرعی و عقلی سرگرم شد و در همین زمان کتاب مشهور خود بدیع‌الزمان فی قصۀ حی بن یقظان را نوشت. وی در ۸۹۲ق برای سومین‌بار راهی مکه شد و گویا به شیراز بازنگشت و در ییلاق سهند به خدمت سلطان یعقوب بایندری (۸۸۳ـ۸۹۶ق) رسید و بدیع‌الزمان را به وی پیشکش کرد. فضل‌الله به فرمان سلطان یعقوب بایندری تاریخ عالم آرای امینی را در شرح پادشاهی او نوشت. وی از آن‌جا که سنی متعصب بود، در این اثر به شیعیان از آن شمار شیخ جنید و شیخ حیدر صفوی تهمت‌های ناروا زده است. پس از درگذشت سلطان یعقوب جندی در اصفهان زیست، اما در پادشاهی شاه اسماعیل صفوی اول (۹۰۷ـ۹۳۰ق) از ایران کوچید. چندی در دربار سلطان حسین بایقرا ( ـ۹۱۱ق) در هرات بماند سپس به دربار محمدخان شیبانی (۹۰۵ـ۹۱۶ق) پیوست و مهمان‌خانۀ بخارا را در شرح نبردهای وی با قزاقان نوشت (تهران، ۱۳۵۵ش)، پس از آن به دربار عبیدالله‌خان شیبانی (۹۴۰ـ۹۴۶ق) رفت و سلوک‌الملوک را به نام وی نوشت (تهران، ۱۳۶۲ش). فضل‌الله از مریدان پیر جمال‌الدین احمد عارف اردستانی ( ـ۸۷۹ق) بود و مناقب جمال اردستانی را نوشت. وی به فارسی و عربی با تخلص امین شعر می‌سرود. از دیگر آثارش: ابطال‌الباطل؛ شرح قصیدۀ بردۀ شرف‌الدین بوصیری؛ وصایای عبدالخالق غجدوانی؛ المقاصد؛ تعلیقات بر محالات.