فلامن

فِلامِن (flamen)

جمع آن «فلامینس»، مشتق از «فلاره»ی لاتینی، به‌معنای «افروختن آتش محراب». در روم باستان، هر یک از پانزده کاهن مراسم قربانی. هر فلامن موظف بود روزانه قربانی‌ای را به یکی از خدایان در پانتئونِ (معبد خدایان) دولتی تقدیم کند. منصب فلامن مادام‌العمر بود، اما در صورت مرگ همسر فلامن که دستیار او در مراسم بود یا بر‌اثر غفلت از انجام وظیفه یا پیشامدی بدیمن حین برگزاری مراسم، از منصبش برکنار می‌شد. فلامن‌ها در‌اصل سه گروه بودند: فلامن دیالیس درخدمت ژوپیتر، فلامن مارسیالیس درخدمت مارس، و فلامن کوئیرینالیس درخدمت کوئیرینوس. زمانی که تعدادشان به پانزده تن می‌رسید، سه منصب پیشین که به پاتریسین‌ها (طبقۀ ‌اعیان) تعلق داشت، فلامینس مایورس (فلامن‌های اعظم)، و دوازده منصب دیگر، فلامینس مینورس (فلامن‌های کهتر) نام می‌گرفتند که به پلبِین‌َها (عوام) مربوط می‌شوند. تعداد فلامن‌ها در اواخر دورۀ جمهوری کاهش یافت. مسئول برگزاری مراسم سالانۀ بزرگداشت فیدس پوبلیکا، ایزدبانوی شرف و افتخار رومیان، سه فلامن اصلی بودند. لباس رسمی فلامن‌ها، به‌جز فلامن دیالیس، کلاه سفید مخروطی (آپکس)، ردا (لائنا) و تاجی از برگ غان بود. فلامن دیالیس مهم‌ترین فلامن بود و با داشتن یک کرسی در سنا حق استفاده از کرسی کیورول (صندلی تاشویی با پایه‌های سنگین، بدون پشتی، که صاحب‌منصبان عالی‌رتبه روم باستان روی آن می‌نشستند) را داشت که مختص قضات و امپراتور بود. نظام پیچیده‌ای از مقررات به او در‌برابر بی‌حرمتی و تعرض به مناسک مصونیت می‌بخشید؛ او مجاز نبود که به مجرمان در غل و زنجیر، به سپاهیان و به مردمی که مشغول کار بودند نگاه کند؛ به اسب یا هر چیز ناپاک دست بزند و یا سوگند یاد کند. همچنین اجازه نداشت که شب را خارج از روم بگذراند. نشانه‌هایش عبارت بودند از کلاه سفید (پیلئوس یا آلبوگالروس) با شاخه‌ای زیتون بر تارک آن و نخی پشمی، ردای پشمی ضخیم (توگا پرایتکستا) با لبۀ ارغوانی که همسرش آن را می‌بافت؛ کارد قربانی و عصایی که هنگام رفتن به مراسم قربانی با آن مردم را از خود دور می‌کرد. ازدواجش به‌شکل «کُنفارِئاتیو» برگزار می‌شد که در آن کیکی از گندم به خدایان پیشکش می‌شد. ازدواج فقط با مرگ همسر او، فلامینیکا دیالیس، ملغا می‌شد و او پس از آن ناگزیر بود که از منصب خود کناره گیرد.

 

---