فوش، فردینان (۱۸۵۱ـ۱۹۲۹)
فوش، فِرْدینان (۱۸۵۱ـ۱۹۲۹)(Foch, Ferdinand)
مارشال فرانسوی در جنگ جهانی اول. تا حد زیادی مسبب پیروزی متفقین در نخستین نبرد مارن[۱] در سپتامبر ۱۹۱۴ بود و از اکتبر ۱۹۱۴ تا سپتامبر ۱۹۱۶ فرماندهی جبهۀ شمال غربی را برعهده داشت. در بهار ۱۹۱۸ فرماندهِ کل ارتش‌های متفقین شد و در ماه ژوئیه ضد حملۀ متفقین را به‌راه انداخت که به مذاکرات دربارۀ آتش‌بس برای پایان‌دادن به جنگ انجامید. پس از موفقیتش در مارن، معاون فرماندۀ نیروهای فرانسوی مستقر در شمال شد و در ژانویۀ ۱۹۱۵ فرماندهی کل آن نیروها را برعهده گرفت. در نبرد سوم[۲] (۱۹۱۶) فرماندۀ جناح راست نیروهای فرانسوی بود، اما در اواخر همان سال از مناصب فرماندهی کناره گرفت و در مناصب اجرایی و مشورتی گوناگون مشغول شد؛ کناره‌گیری او بیشتر به‌سبب اختلافات سیاسی بود تا به‌علت کهولت سنّ. در ۱۹۱۷ پتن[۳] او را فراخواند و به ریاست ستاد کل[۴] ارتش فرانسه گماشت و درپی شکست متفقین در کاپورِتّو[۵]، او را مأمور هماهنگی نیروهای کمکی اعزامی متفقین به ایتالیا کرد. فوش به هماهنگ‌کردن نیروهای انگلیسی و فرانسوی در فرانسه پرداخت و در آوریل ۱۹۱۸ فرماندۀ کل نیروهای مشترک متفقین شد. در ۶ اوت مارشالِ فرانسه شد.