قاهره
| قاهره | |
|---|---|
| کشور | مصر |
| نام فارسی | قاهِرِه |
| نام لاتین | Cairo |
| جمعیت | ۱۱,۱۴۶,۰۰۰ نفر |
| موقعیت | کرانۀ شرقی رود نیل |
قاهِرِه (Cairo)
(به‌معنی پیروز) پایتخت مصر و بزرگ‌ترین شهر افریقا و خاورمیانه، واقع در کرانۀ[۱] شرقی رود نیل، در ۱۳کیلومتری رأس دلتای رود نیل و ۱۶۰کیلومتری دریای مدیترانه. ۱۱,۱۴۶,۰۰۰ نفر جمعیت دارد (۲۰۰۳). صنایع آن عبارت‌اند از گردشگری و تولید منسوجات، سیمان، روغن گیاهی، و فولاد. برق مرکز صنعتیِ حلوان[۲]، واقع در ۲۴کیلومتری جنوب قاهره، از سد بلند آسوان[۳] تأمین می‌شود. دانشگاه الازهر (۳۶۱ق) در مسجدی در قاهره قرار دارد. قدمت مسجد جامع عَمروعاص[۴] به (۲۲ق) می‌رسد. همچنین ارگی متعلق به قرن ۶ق دارد، که مسجد با ابهّت محمدعلی پاشا (مربوط به قرن ۱۹) در آن واقع شده است. قاهره در ۳۲کیلومتری شمال ممفیس[۵]، پایتخت باستانی مصر، بنا شده است. اهرام ثلاثه[۶] و مجسمۀ ابوالهول[۷] در جیزه[۸]، در نزدیکی قاهره، واقع شده‌اند. محافل اداری و تجاری مصر، قاهره را مرکزی اداری و بازرگانی نشان می‌دهند و روزنامۀ نیمه‌رسمی الاهرام صدای پرطنین جهان عرب به‌شمار می‌رود. دانشگاه قاهره[۹] (۱۹۰۸) و دانشگاه عین شمس[۱۰] (۱۹۵۰) دو دانشگاه غیرمذهبی قاهره به‌شمار می‌روند. اعراب در حدود ۶۴۲م فُسطاط[۱۱] (قاهرۀ قدیم) را بنیاد نهادند و گوهر[۱۲]، حکمران فاطمی[۱۳] مصر، شهر قاهرۀ کنونی را حدود ۱۰۰۰ سال پیش بنا کرد. قاهره پایتخت سلسلۀ ایوبی بود. صلاح‌الدین، یکی از سلاطین این سلسله، ارگ‌شهر[۱۴] را در اواخر دهۀ ۱۱۰۰م ساخت. قاهره در دوران سلاطین مملوک[۱۵] (حک ۱۲۵۰ـ۱۵۱۷م) به شکوفایی رسید، ولی در قرن ۱۶، پس از استیلای ترک‌ها بر آن، زوال یافت. سپس محمدعلی پاشا آن را در ۱۸۰۵ بنا کرد و این شهر پایتخت پادشاهیِ تقریباً خودمختار مصر شد. در جنگ جهانی دوم قاهره مرکز فرماندهی نیروهای متفقین[۱۶] در شمال افریقا بود. در اکتبر ۱۹۹۲ زمین‌لرزه‌ای در حومۀ این شهر بیش از ۵۰۰ کشته برجا گذاشت. در ۱۹۹۴ قاهره میزبان «کنفرانس سازمان ملل دربارۀ جمعیت و توسعه[۱۷]» بود.