قدامه بن جعفر
قُدّامَة بن جعفر (پس از ۳۲۰ق)
(معروف به کاتب بغدادی) ادیب، لُغوی و منتقد عرب. مسیحی بود و در عهد مُکتَفی، خلیفۀ عباسی، به اسلام گروید. قدامه در مجادلۀ معروف بین سیرافی نحوی، و مَتّی بن یونس لُغَوی، که در حضور ابن فُرات وزیر برگزار شد، از حاضران بود. بلاغت وی در ادب عرب زبانزد است. ازجمله آثار مهم و برجای ماندۀ اوست: کتاب‌الخراج و صنعة‌الکتابة، در فن حکومت و جغرافیا، که فقط فصول پایانی آن باقیست و معروف‌ترین اثر قدامه به‌شمار می‌رود؛ جَواهر‌الالفاظ، قاموس موضوعی مترادفات و شبه‌مترادفات؛ نقدالعشر، که خود آن را «اولین کتاب در علم نیک و بد در شاعری» می‌داند.