قرقاول
قَرقاوُل (pheasant)
هریک از انواع مرغ‌های آسیایی بزرگ و رنگارنگ، از خانوادۀ قرقاول[۱]، راستۀ ماکیان‌سانان[۲]. این راسته شامل باقرقره[۳]، بلدرچین[۴] و بوقلمون[۵] نیز می‌شود. نمونۀ بارز قرقاول‌ها در جنس Phasianus رده‌بندی می‌شوند که دارای دو گونه است: قرقاول ژاپنی[۶] Phasianus versicolor که در ژاپن یافت می‌شود، و قرقاول معمولی[۷] یا گردن‌طوقی آسیایی ـ اروپایی[۸] Phasianus colchicus که به امریکای شمالی نیز آمده است. این گونه با دم بسیار طویل و گوه‌مانندش مشخص می‌شود و فاقد کاکل است. پرهای قرقاول معمولی بسیار کم‌رنگ‌اند و لکه‌هایی سبز، مایل به قهوه‌ای، زرد و قرمز دارد. ماده به رنگ قهوه‌ای استتاری است. لانه‌اش را روی زمین می‌سازد، و نر چند همسره است. بعضی از قرقاول‌های زیبای رنگارنگ‌تر، که اغلب به‌منزله پرندۀ زینتی نگهداری می‌شوند، عبارت‌اند از قرقاول طلایی[۹] Chrysolophus pictus، قرقاول لیدی امهرست Chrysolophus amherstiae که هر دو در چین یافت می‌شوند، و قرقاول آرگو[۱۰] Argusianus argus در مالزی که دارای لکه‌های فلز‌رنگ و چشم‌مانندی روی بال‌هایش است. قرقاول ریوز[۱۱] Synaticus reevesii بومی چین است و به طول بیش از دو متر می‌رسد. این پرنده دارای پرهای براق قهوه‌ای است. Phasianus colchicus را رومی‌ها از روسیه و آسی ای صغیر به اروپا آوردند و در قرن ۱۱م نورمن‌ها آن را به بریتانیا معرفی کردند. در اغلب نواحی اروپا، نژاد خالص و واقعی قرقاول معمولی نادر است زیرا سایر گونه‌های معرفی‌شده آزادانه با آن تولیدمثل می‌کنند. از Phasianus colchicus حداقل ۳۰ نژاد محلی شناخته شده است که شامل قرقاول مغولی بزرگ[۱۲] نیز می‌شود. این پرنده پهلوهایی به رنگ قرمز تیره، پرهایی سبز و براق، و طوقی سفید و پهن در اطراف گردن دارد. در بریتانیا قرقاول گردن‌طوقی[۱۳] بیشتر از هر گونۀ دیگری با نوع معمولی هیبرید (دورگه) شده است. در بریتانیا، سالانه حدود ۲۰میلیون قرقاول برای شکار پرورش داده می‌شود. در ایران، در خانوادۀ قرقاول هشت گونه پرنده یافت می‌شود که عبارت‌اند از تیهو، کبک، کبک دری، کبک چیل، دراج، جیرفتی، بلدرچین، و قرقاول. قرقاول در بوته‌زارها و کشتزارهای کنار جنگل‌ها یافت می‌شود و نر و مادۀ آن متفاوت‌اند.