قرنی، ولی الله (تهران ۱۲۹۰ـ ۱۳۵۸ش)
قَرَنی، ولی‌الله (تهران ۱۲۹۰ـ ۱۳۵۸ش)
| ولی‌الله قَرَنی | |
|---|---|
| زادروز |
تهران 1290ش |
| درگذشت | 1358ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | فارغ‌التحصیل دانشکدۀ افسری |
| شغل و تخصص اصلی | نظامی و دولتمرد |
| گروه مقاله | مور نظامی و نظامی‌گری، تاریخ ایران |
صاحب‌منصب نظامی، عضو شورای انقلاب و رئیس ستاد کل ارتش ایران. از دانشکدۀ افسری فارغ‌التحصیل شد و دورۀ عالی ستاد و فرماندهی را در دانشگاه جنگ گذراند. مدتی رئیس ستاد لشکر دوم تهران، فرماندۀ پادگان رشت و رئیس رکن دوم ارتش در سلطنت محمدرضا پهلوی بود. پس از کودتای ۲۸ مرداد، گرایش‌های سیاسی وی تشدید شد و به فعالیت‌های مخفی در ارتش دست زد. قرنی با گروه‌های مخالف دولتِ وقت مانند جمعیت برادران، گروه دوره و حزب آزادی همکاری کرد و کوشید با ایجاد گروه و دسته‌ای در میان نخبگان نظامی، علیه سلطنت شاه کودتا کند. وی در زمستان ۱۳۳۶ش به همین جرم دستگیر، و ضمن اخراج از ارتش به ۳۰سال زندان محکوم شد. پس از رهایی، بار دیگر در ۱۳۴۱ بازداشت شد و سه سال دیگر را نیز در زندان گذراند. در دهۀ ۱۳۴۰ به نهضت آزادی علاقه‌مند شد و در آستانۀ انقلاب اسلامی به همکاری نزدیک‌تر با سران نهضت پرداخت. در این زمان به عضویت شورای انقلاب درآمد و مسئولیت حفاظت و امنیت اعضای شورا را نیز برعهده گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ریاست ستاد کل ارتش جمهوری اسلامی منصوب شد. مهم‌ترین فعالیت‌های وی، حفظ ساختار ارتش و پاکسازی آن از نیروها و امرای وابسته به دربار پهلوی و مخالف انقلاب، و بالاخره مقابله با گروه‌های جدایی‌طلب در نقاط مرزی به‌ویژه کردستان بود. سرکوب اشرار کردستان سبب شد تا تبلیغات گسترده‌ای علیه وی صورت گیرد و از ریاست ستاد کل کنار گذاشته شود. قرنی سرانجام در منزل مسکونی خود به‌دست اعضای گروه فُرقان ترور و شهید شد.