قریب گرکانی، محمدحسین (گرکان ۱۲۶۲ـ تهران ۱۳۴۵ش)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

قریب گَرَکانی، محمدحسین (گَرَکان ۱۲۶۲ـ تهران ۱۳۴۵ش)

(ملقب به شمس‌العلما؛ مشهور به جناب و متخلص به ربانی) مفسر، محقق، ادیب و شاعر ایرانی. در زادگاهش علوم مقدماتی را آموخت و سپس به قم رفت و پس از آموختن فقه و اصول و تفسیر، به عتبات سفر کرد و مدت سه سال نزد میرزای شیرازی و دیگر علمای آن زمان به تحصیل علوم دینی پرداخت و پس از بازگشت به ایران مدتی نزد میرزا علی صفا، که از خطاطان معروف آن زمان بود، به تعلیم خط مشغول شد، چنان‌که خط نستعلیق را به شیوۀ استاد خود می‌نوشت. سفرهایی به هند، قفقاز، ترکستان، استانبول و حجاز کرد و در تهران در مدارس علمیه و نظام و سیاسی و دارالفنون، فقه و ادبیات فارسی و عربی را تدریس کرد. در ۱۲۹۳ش مستشار دیوان عالی تمیز (دیوان کشور) بود. از آثارش: لطائف‌الحکم در دو جلد؛ مقصدالطالب فی احوال اجداد نبی و ابی‌طالب (هند ۱۳۷۰ق)؛ المقامات‌العشره‌؛ رساله‌ای منظوم در اصول؛ نورالحدیقه؛ حواشی روضه؛ حواشی‌العالم؛ تاریخ خطاطان؛ ابدع‌البدایع در علم بدیع به زبان فارسی (تبریز ۱۳۷۷ش).