قشقایی ترکی

قشقایی، ترکی

از گویش‌های ترکی که افراد ایل قشقایی شامل طوایف احمدلو، باباخانی، جعفربای، جعفرلو، و غیره در ناحیۀ قشقایی فارس به ویژه در کامفیروز، کازرون، اردکان، فیرزوآباد، میمند و کاکان به آن سخن می‌گویند. ترکی قشقایی مخصوصاً در نظام مصوت‌ها با ترکی آذربایجانی فاوت‌هایی دارد. صامت‌های این گویش همانند صامت‌های ترکی است. برخی تغییرات آوایی در قشقایی بدین شرح است: تبدیل /i/ ترکی به /e/؛ حذف صامت -d میانی در oloz «ستاره» ulduz «ترکی»؛ /i/ به /ey/ در eyt «سگ» it (ترکی)، eyke «دو» iki (ترکی)؛ نشانه‌های مصدری در قشقایی بدون در نظر گرفتن همآوایی همواره پسوند -mag به جای -mak است: نشانۀ جمع -lar است که در پایان اسم می‌آید: eytlar «سگ‌ها». ضمایر اشاره: bu «این»، o. از اعداد: bir «یک»، on «ده»، igerem «بیست». شناسه‌های فعلی برای ماضی مطلق عبارت‌اند از: -dom، -di، -doh، -dig، diz، -delar. این پسوندها به ستاک امر اضافه می‌شوند و با ترکی آذربایجانی فرق دارند. برخی از واژگان قشقایی: deya «شتر»، kayleg «کبک»، bik «بزرگ»، litera «لخت»، tik «مو»، qarabijak «سرگین غلتان»، billar «پارسال»، geynq «گشاد»، inka «تنگ»، komeja «ریز/کوچک» و ilaregeja «پرشیب».