قلایص

قَلایِص (Hyades)

(یا: اشترمادگان) خوشۀ ستاره‌ای به شکل هفت که چهرۀ گاو را در صورت فلکی ثور می‌سازد. این خوشه ۱۵۰ سال نوری از خورشید فاصله دارد و ۲۰۰ ستاره را در خود جاداده است با این حال فقط حدود دوازده ستارۀ آن با چشم غیرمسلح دیده می‌شوند. قلایص از خوشۀ پروین بسیار پیرتر است، زیرا چند ستارۀ درخشان‌ترِ آن تحول‌یافته و به‌صورت غول ‌سرخ درآمده‌اند و بعضی از آن‌ها از این هم فراتر رفته و به کوتولۀ سفید بدل شده‌اند. دَبَران، که نشانگر چشم گاو است و به‌نظر می‌رسد در میانۀ خوشه قرار دارد، در واقع عضوی از این خوشه نیست. این ستاره فقط ۶۵ سال نوری با خورشید فاصله دارد. قلایص را گاهی به‌سبب آن‌که حرکت خاص اعضایش بسیار محسوس و تقریباً همانند است و نسبت به ستاره‌های دور و برش چشمگیر است، «خوشۀ متحرک» می‌نامند. اعضای آن در ظاهر به‌هم نزدیک می‌شوند و درنتیجه، روش مثلثاتی جداگانه‌ای برای برآورد فاصلۀ خوشه از زمین فراهم می‌کنند. این امر، به‌خصوص با مشاهدۀ رابطه بین قدرهای مطلق و رنگ‌های مربوط به اعضای تشکیل‌دهنده آن برای برآورد فاصلۀ خوشه‌های دورتر به‌کار می‌رود و مقیاسی به‌دست می‌دهد که با آن همۀ فواصل بزرگ بین کهکشانی و فراکهکشانی را اندازه‌گیری می‌کنند.

 

---