قلم زنی
قلم‌زنی
کَنده‌کاری با قلم حکاکي از هنرهای صناعی ایرانی است که روی اشیای فلزی صورت می‌گیرد. ابزار اصلی این هنر، قلمی از جنس فولاد است که انواع گوناگون دارد: قلم لبه کوتاه، قلم لبه بلند، قلم نیم‌کمانی، قلم مربعی، قلم کف تخت، قلم درختی، قلم بادامی، قلم سایه، قلم خوشه و چندین قلم دیگر. هر نوع طرح، با قلمِ خاصِ خود نقش می‌شود. روش عمومی کار به‌این‌صورت است که ابتدا پشت فلزِ موردنظر را با قیر و خاکستر گرم می‌پوشانند، سپس طرح را روی فلز انتقال می‌دهند، بعد از آن حکاک یا قلم‌زن با فرودآوردن مرتب ضربه‌های چکش روی قلم، که به «چکش‌کاری» موسوم است، قلم خود را آهسته حرکت می‌دهد و خطوط نقشه را حک می‌کند. البته، کار با خرده‌کاری‌هایی مانند مشبک‌کاری، برجسته‌کاری، منبت‌کاری، عکسی، زمینه پُر توأم است. گفته‌اند قلم‌زنی در مصر باستان، آشور و یونان وجود داشته است. سینی، گلدان، کاسه، بشقاب و شمعدان از تولیدات فرآورده‌های این هنرند. آثار قلم‌زنی استاد دهنوی و استاد خواجه شیرانی در موزۀ هنرهای ملی از شاهکارهای قلم‌زنی ایران به‌شمار می‌روند. کارشناسان، اصفهان را بزرگ‌ترین مرکز هنر قلم‌زنی می‌دانند.