تقسیم اراضی، قوانین

تَقسیمِ اَراضی، قوانین (agrarian laws)
در روم باستان، قوانین مربوط به ادارۀ زمین‌های خالصه. مصادرۀ بخشی از زمینِ شهرها و کشورهای فتح شده و تبدیل آن‌ها به زمین‌های خالصه در روم باستان رایج بود. تا زمانی که زمین به‌صورت خالصه باقی می‌ماند در اختیار مستأجرانی بود که معمولاً از محل تولیدات آن اجاره‌بها را به دولت می‌پرداختند. از زمان‌های دور، طبقۀ اعیان بیشترین زمین‌های خالصه را به خود اختصاص داده بودند و در ایتالیا این امر تقریباً جنبۀ انحصاری داشت. تصویب قوانین کشاورزی ناشی از تلاش‌های مداوم طبقات فقیر برای دریافت سهم بیشتری از زمین‌های خالصه بود. در ۴۸۶پ‌م، اسپوریوس کاسیوس ویسلنیوس کوشید با تصویب قانون، زمین‌های بیشتری را در گُل به فقیران رُم و لاتیوم واگذار کند، اما حسادت رومی‌ها مانع از تصویب آن شد. مشهورترین قوانین کشاورزی (۳۶۷پ‌م) به کایوس لیکینیوس کالووس استولو تعلق داشت که مقدار زمین هر شهروند و تعداد گوسفندان و گاوهای او را، که می‌توانند از چراگاه‌های عمومی استفاده کنند، محدود کرده بود. اقدام جدّی بعدی در این زمینه، قوانین سِمپرونی (۱۳۳پ‌م) بود که تیبریوس سمپرونیوس گراکوس تهیه کرده بود. کمیسیونی برای اجرای این قانون تشکیل شد، اما سنا با توسل به شیوه‌های مانع‌تراشانه آن را تضعیف کرد. در ۱۲۳پ‌م، کایوس گراکوس قانون سمپرونی را دوباره زنده کرد، اما این‌بار سنا با اجازه‌دادن به مستأجران برای فروش زمین خود آن را بی‌اثر گذاشت. در قرن ۱پ‌م بخشی از زمین‌های خالصه در ایتالیا و مرزهای امپراتوری به جنگجویان قدیمی واگذار شد. مصادرۀ عمومی و تخصیص دوبارۀ زمین‌های خالصه از سوی سولا (۸۲پ‌م) و اوکتاویانوس و آنتونیوس (۴۳پ‌م) را قوانین کشاورزی نامیده‌اند. نخستین گام در شکست نهایی تلاش دموکراتیکی که به قوانین کشاورزی انجامیده بود، فرمان دومیتیانوس (ح ۸۲م) بود که مالکیت زمین‌های خالصه را در ایتالیا به دارندگان آن‌ها تفویض کرد.

نیز ← اصلاحات_ارضی

  

---