لف و نشر

لَفّ و نَشر

(به‌معنای پیچیدن و پراکندن) در اصطلاح بدیع آوردن دو یا چند چیز و سپس آوردن کلمات یا تعبیرات یا فعل‌های مربوط به آن‌ها. لف و نشر به دو نوع است: ۱. لف و نشر مرتب، که در آن لوازم هریک از چیزها به ترتیب قرارگرفتن همان چیزها آورده شود: نباشد چون جبین و زلف و رخسار و لبت هرگز/مه روشن، شب تیره، گل سوری، میِ احمر/ز درد و حسرت و اندیشه و تیمار تو دارم/ جگر گرم و نفس سرد و لبان خشک و دو دیده تر (عبدالواسع جبلی) که به ترتیب جبین و مه روشن، زلف و شب تیره، رخسار و گل سوری، لب و می، درد و جگر گرم، حسرت و نفس سرد، اندیشه و لبان خشک، تیمار و دیدۀ تر ذکر شده‌اند؛ ۲. لف و نشر مشوّش، که در آن لوازم مربوط به چیزها به ترتیبِ قرارگرفتن آن چیزها نباشد: آن نه زلف است و بناگوش که روز است و شب است/و آن نه بالای صنوبر که درخت رطب است (سعدی) که شب و زلف، و روز و بناگوش به‌هم مربوط‌اند، اما به ترتیبِ مشابه قرار نگرفته‌اند.