لقطه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

لُقَطه

(در لغت به‌معنای آنچه از روی زمین برداشته شود) اصطلاحی در فقه به‌معنای هر آنچه گم‌شده و کسی آن را یافته باشد و مالکش مشخص نباشد. اگر لقطه انسان باشد «لقیط»، اگر حیوان باشد «ضاله» و اگر غیر از این‌دو باشد «لقطه بالمعنی الاخص» نام دارد. اگر بیم جان لقیط رود، به‌خصوص اگر در شهر مسلمانان یا ذمیان باشد، بر یابنده واجب است او را برگیرد و از او نگهداری کند و تا حد ممکن درصدد یافتن اولیایش برآید. در این صورت بر او ولایت پیدا می‌کند تا این‌که بالغ شود و خود کسی را برای ولایت خود انتخاب کند و اگر کسی را انتخاب نکرد حاکم شرع ضامن جنایت او و وارث اوست. اگر احتمال مسلمان‌بودن لقیط رود، غیرمسلمان حق ندارد او را برگیرد. اگر ضاله را در جایی یافت که احتمال دارد درندگان آن را از‌بین ببرند یا به‌علت دور‌بودن از آب و غذا، تلف خواهد شد، می‌تواند آن را برگیرد و اگر چنین احتمالی نداد حق ندارد آن را برگیرد. در هر دو صورت باید در محلی که آن را آن‌جا پیدا کرده به‌دنبال صاحبش بگردد. در حالت اول اگر صاحب آن را نیافت مالکش می‌شود اما اگر بعداً صاحبش پیدا شد ضامن آن است. در حالت دوم در صورت ناامیدی از یافتن مالک آن را صدقه می‌دهد. برگرفتن لقطه بالمعنی الاخص مکروه است. اگر کمتر از یک درهم بود مالک آن می‌شود اما اگر صاحب اصلی پیدا شد ضامن آن است. و اگر بیشتر بود باید تا یک سال یافتن آن را اعلام کند و پس از یک سال، اگر مالک پیدا نشد، می‌تواند آن را به‌صورت امانت نزد خود نگه دارد تا صاحبش پیدا شود یا آن را صدقه دهد یا خود مالک آن شود که در دو صورت اخیر در صورت پیداشدن مالک، ضامن است. برخی نیز معتقدند در صورت صدقه‌دادن ضامن نیست.