ماکارنکو، آنتون (۱۸۸۸ـ۱۹۳۹)
ماکارِنکو، آنتون (۱۸۸۸ـ۱۹۳۹)(Makarenko, Anton)
مربی روسی، که با پی‌ریزی اصول دموکراتیک در نظریه و عملِ آموزش، به‌شکل‌گیری نظام مدرسۀ کمونیستی خدمت کرد. زندگی حرفه‌ای‌اش را از معلمی در دبستان آغاز کرد. در دهۀ ۱۹۲۰، به مجتمع گورکی[۱]، مرکز خدمات برای اصلاح بزه‌کاران، و سرانجام به کمون دزیرژینسکی[۲]، نهاد کیفری، انتقال یافت و بقیۀ عمر را در آن‌جا تدریس کرد. نظریه‌های ماکارنکو، که در عرصۀ عمل در این مؤسسات قوام گرفتند، در اتحاد شوروی آن زمان، بر موضوعاتی چون رابطۀ آموزش و پرورش با سیاست و علم، نقش آموزش و پرورش در انتخاب شیوۀ زندگی و تلفیق آن با زندگی عادی، بسیار مؤثر واقع شدند. برخلافِ عقایدِ مربوط به آموزش و پرورش آزاد، که در روزهای آغازین انقلاب نمود خاصی داشتند، به نظام فکری ماکارنکو بر انضباط و کار در آموزش و پرورش تأکید می‌شد. او توصیه می‌کرد که برای پرورش حس مسئولیت‌پذیری در کودکان، باید انجام کارهایی را به آنان واگذار کرد. ماکارنکو سخت تلاش می‌کرد تا آموزش و پرورشی با هدفِ سازندگی شخصیت انسان و پاسخگوی نیازهای جامعه روی کار آورد. هدف او، به‌طور خلاصه، ایجاد رویکردی عمل‌گرایانه بود تا در آن معلم تغییرات رشد و شکوفایی شخصیت کودک را هدایت و کنترل کند. از آثارش: منظومۀ پداگوژیک[۳] (۱۹۳۳ـ۱۹۳۵). این کتاب با نام راه زندگی، حماسه‌ای در زمینۀ آموزش و پرورش[۴] ترجمه شد و کتابی برای والدین[۵] (۱۹۳۷).