مجمع آدمیت
مَجْمَعِ آدَمیَّت
تشکیلات شبه‌فراماسونری در ایران عصر قاجار، بنیاد نهاده به‌دست میرزا ملکم خان، در حدود ۱۲۵۰ش. این مجمع پس از انحلال فراموشخانه به‌صورتی کاملاً سرّی بنیاد نهاده شد. ادارۀ این مجمع با جمعی ۲۴نفری با عنوان «اجتماع امنای آدمیّت» بود. هدف از تأسیس مجمع، وضع و اجرای قانون و مراقبت از آن بود. به ادعای ملکم خان، مجمع علاوه بر تهران در برخی دیگر از شهرها و مناطق کشور شعبه‌هایی داشت. ملکم خان آرمان مجمع آدمیّت را تحقق اصول آدمیّت می‌خواند و آدمیّت را پیوند دین و عقل می‌دانست. وی گاهی از مجمع با نام حزب‌الله یاد می‌کرد. در دورۀ مظفرالدین شاه جمعی از پیروان ملکم خان به رهبری میرزا عباسقلی خان آدمیت، جمعیت دیگری به نام جامع آدمیت تأسیس کردند. آدمیت خود رئیس یا مدیر جامع خوانده می‌شد. تشکیلات جامع علاوه بر جامع آدمیت شامل سه مجمع یا انجمن دیگر نیز بود و جمعی دوازده‌نفری شامل رؤسای این چهار انجمن با عنوان امنای آدمیت بر کار تشکیلات نظارت داشتند. یکی از این مجامع اربعه با نام «مجمع قانون یا انجمن حقوق» پس از چندی رابطۀ خود را با جامع آدمیت قطع کرد. جامع بیش از ۳۰۰ عضو و شعباتی در چندین شهر کشور داشت. برقراری حکومت انتخابی، تفکیک قوا و نظام پارلمانی دو مجلسی از اهداف جامع آدمیت بود. مواضع جامع آدمیت در مجموع میانه‌رو و مبتنی بر جدایی دین از سیاست بود.