محمداعظم خان محمد زایی (۱۲۳۶ـ۱۲۸۶ق)
محمّداَعظَم خان محمّد‌زایی (۱۲۳۶ـ۱۲۸۶ق)
پادشاه سلسلۀ محمدزایی از طایفۀ بارکزایی افغانستان (حک: ۱۲۸۴ـ۱۲۸۵ق). پسر پنجم امیر دوست‌محمد‌خان بود. پس از درگذشت پدرش در هرات، به مخالفت با سلطنت شیرعلی‌خان پرداخت و برادر دیگرش سردار محمد افضل را به پادشاهی کابل تشویق کرد و خود پس از فرار از هرات، در شهرهای دیگر افغانستان و نیز هندوستان به مبارزه با امیرشیرعلی ادامه داد. چون امیر محمدافضل‌‌خان درگذشت، سردار عبدالرحمان‌خان، فرزند محمدافضل در کابل برای وی بیعت گرفت. حکومت محمداعظم‌خان کم‌دوام بود و اگر چه سید‌جمال‌الدین حسینی مشهور به افغانی در مقام وزیر و مشاور، طرح‌های عمرانی و فرهنگی بسیاری داشت که از آن جمله تأسیس نشریه‌ای به نام کابل و تشکیل ادارۀ دولت به نظام جدید بود، اما به‌‌سبب سلطنت کوتاه خود، نتوانست از آن بهره گیرد. امیر شیرعلی‌خان در ۱۲۸۵ق امیر محمداعظم‌خان را در جنگ شکست داد. او به ایران فرار کرد و سپس به بیرجند رفت و از آن‌جا به تهران دعوت شد. در راه رسیدن به تهران در ناحیۀ نیشابور وفات یافت.