ادیب نیشابوری، محمدتقی (۱۲۷۷ـ مشهد ۱۳۵۵ش)
محمدتقی ادیب نیشابوری (۱۲۷۷ـ مشهد ۱۳۵۵ش)
| محمدتقی ادیب نیشابوری | |
|---|---|
| زادروز |
۱۲۷۷ش |
| درگذشت | مشهد ۱۳۵۵ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | شاعر |
| شغل و تخصص های دیگر | ادیب- مدرس ادبیات عربی و فارسی |
| سبک | سنتی |
| لقب | ادیب ثانی |
| آثار | تاریخ ادبیات ایران (تا حکیم ناصرخسرو) |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی |
شاعر، ادیب و مدرس ادبیات عربی و فارسی معروف به ادیب ثانی. از برجسته‌ترین و تاثیرگذارترین اساتید علوم اسلامی و ادبیات عربی و فارسی نیمۀ اول قرن اخیر که جز بسیاری از دانشمندان علوم انسانی، ادبای شاخصی چون احمد مهدوی دامغانی، مهدی محقق، محمدرضا شفیعی کدکنی و محمدرضا حکیمی در شمار شاگردانش بوده‌اند.
تحصیلاتش را نخست در زادگاهش (نیشابور) آغاز کرد، و سپس در مشهد ادامه داد و به محضر عبدالجواد ادیب نیشابوری (ادیب اول) راه یافت و از شاگردان خاص او شد و از این‌رو به ادیب ثانی مشهور گردید. تبحر او در ادب عربی و تدریس آن بود و به‌ویژه کتاب‌های مغنی و مطول و نیز معلقات سبع و مقامات حریری و بدیع‌الزمان را درس می‌داد. در اواخر عمر مدرس رسمی آستان قدس رضوی بود. ادیب در سرودن اشعار فارسی و عربی متبحر بود و مجموعه آن‌ها در دیوان شعر او گرد آمده است.
برخی از آثار منظومش عبارتند از:
- آیین‌نامه
- آسایش نامه
- حدیث جان و جانان
- ستایش نامه
- طریقت نامه
- فیروزی جاوید
- گوهر تابنده
- مجمع راز و منبع نیاز
- یعقوبیه
از آثار نثر اوست:
- تاریخ ادبیات عرب
- تاریخ ادبیات ایران (تا حکیم ناصرخسرو)
- تابش جان و بینش روان (در حکمت الهی)
- البدایه و النهایه (در حکمت)
- گوهرنامه و رساله قافیه
- آرایش سخن (در علم بدیع)
- رسالۀ قافیه