محمدی هروی (اواخر قرن ۱۰ و اوایل قرن ۱۱ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

محمدی هِرَوی (اواخر قرن ۱۰ و اوایل قرن ۱۱ق)

نگارگر و طراح ایرانی. دستاوردهایش زمینه‌ساز شکل‌گیری مکتب اصفهان شد. از محل تولد و وفات او اطلاعاتی موجود نیست، لیکن بنا‌بر نوشته‌های مورخین، از هرات به تبریز نقل مکان کرد، ولی به دربار و خدمت پادشاهان صفوی درنیامد. در تبریز نزد سلطان محمد، و دیگر استادان نامدار هنر آموخت. محمدی هروی با تکیه بر واقع‌گرایی و مردم‌نگاریِ آثار کمال‌الدین بهزاد، به‌شیوۀ فردی‌اش دست یافت، که برگرفته از حالات و زندگی روزمرۀ مردم آن روزگار بود. شیوۀ رنگ‌آمیزی‌اش بسیار ساده و روان، و رها از الگوهای پیشین بود، تا جایی که سنّت ریز‌نگاری، و پرداختن بسیار به جزئیات را وانهاد. شبیه‌سازی و دستیابی به تناسبات در پیکره‌ها، و استفاده از طراحی خطی، از دیگر ویژگی‌های آثار اوست. با این‌حال در آثارش هرگز به شگردهای ژرفانمایی و قواعد طبیعت‌پردازی نزدیک نشد. هنرمندانی همچون رضا عباسی، محمد یوسف، و معین مصور باتوجه‌به دستاوردهای محمدی، الگوهای او را تا سر حد کمال ارتقا دادند. نقاشی شراب‌سازان (ح ۹۹۹ق) از معروف‌ترین آثار باقی‌مانده از وی به‌شمار می‌رود (کوچک‌نمودن ساختمان‌ها، برای تجسم شهر دوردست در این اثر، استثنایی در میان آثارش محسوب می‌شود، که احتمالاً این نوع ژرفانمایی را از نقاشی گورکانی به‌عاریت گرفته است). از دیگر آثار اوست: مجلس سماع و رقص درویشان، بزم شاهزاده‌ای در کنار نوازندگان در باغ، شاهزاده‌ای در حال شکار در کنار نوکران سایه‌بان به‌دست، نوازندگان دوره‌گرد و روستاییان در حال کار (۹۸۹ق).