محمد افضل خان (۱۲۳۰ـ کابل ۱۲۸۴ق)
محمّد اَفْضَل‌خان (۱۲۳۰ـ کابل ۱۲۸۴ق)
پادشاه افغانستان (۱۲۸۳ـ۱۲۸۴ق) از سلسلۀ بارکزایی (محمدزایی)، فرزند ارشد دوست محمد‌خان. به‌هنگام پادشاهی پدر، حکومت ناحیۀ زرمت را در اختیار داشت و در جنگ‌های پدرش برضد سیک‌ها شرکت کرد. در جریان حملۀ انگلیسی‌ها به افغانستان (۱۲۵۵ـ۱۲۵۶ق) از آنان شکست خورد، اما به مبارزات خویش ادامه داد و پس از آن‌که پدرش تسلیم انگلیسی‌ها شد، او نیز از مبارزه دست کشید. وی در دورۀ دوم سلطنت پدرش حاکم ترکستان افغانی یا مزار شریف شد. پس از مرگ پدرش در ۱۲۷۹ق به مخالفت با سلطنت برادرش، امیرشیرعلی‌خان، برخاست و با کمک سایر مخالفان در ۱۲۸۳ق در کابل به سلطنت نشست. وی یک سال و پنج ماه پس از جلوس بر تخت سلطنت، در جمادی‌الثانی ۱۲۸۴ق بر‌اثر وبا درگذشت و برادرش، محمد اعظم‌خان، جانشین او شد. دوران کوتاه سلطنت وی غالباً به جنگ و ستیز با امیرشیرعلی‌خان گذشت.