معین، محمد (رشت ۱۲۹۳ـ تهران ۱۳۵۰ش)

محمد معین;
زادروز	رشت ۱۲۹۳ش;
درگذشت	تهران ۱۳۵۰ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	دکترای ادبیات فارسی
شغل و تخصص اصلی	فرهنگ نویس
شغل و تخصص های دیگر	پژوهشگر، مترجم و شاعر
آثار	فرهنگ معین؛ حافظ شیرین سخن (۱۳۱۹ش)؛ ایران از آغاز تا اسلام (اثر گیرشمن، ۱۳۳۶ش)
گروه مقاله	فرهنگ نامه و مرجع نویسی
جوایز و افتخارات	جایزه فرهنگستان علوم و ادبیات پاریس

مُعین، محمد (رشت ۱۲۹۳ـ تهران ۱۳۵۰ش)

شاعر، ادیب، مصحّح، مترجم، فرهنگ‌نـــگار و پژوهشــگر ایرانی، عضو فرهنگستان ایران و دارای جایزۀ فرهنگستان علوم و ادبیات پاریس. دورۀ اول دبیرستان را در زادگاه خود و دورۀ دوم دبیرستان را در دارالفنون تهران گذراند و در ۱۳۱۰ش، از دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران و دانشسرای عالی در رشتۀ ادبیات و فلسفه و علوم تربیتی دانشنامۀ لیسانس گرفت و پس از طی خدمت نظام‌وظیفه، دبیری دبیرستان شاهپور اهواز، ریاست دانشسرای عالی شبانه‌روزی اهواز، عضویت تحقیق اوقاف و ریاست پیشاهنگی آن شهر را به‌عهده گرفت. در ۱۳۱۸ش به تهران منتقل شد و ضمن کفالت ادارۀ دانشسراها و دبیری دانشکدۀ ادبیات با گذراندن رساله‌ای با عنوان مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی، که به‌چاپ رسید (۱۳۲۶ش)، نخستین دکتر ادبیات فارسی در ایران شناخته شد. از آن پس با سِمت دانشیار و سپس با سِمت استاد در دانشکدۀ ادبیات به تدریس پرداخت. در ۱۳۲۵ش، با آغاز چاپ لغت‌نامۀ دهخدا به همکاری با وی برگزیده و در ۱۳۳۴ش طبق وصیت‌نامۀ دهخدا به ریاست امور علمی سازمان لغت‌نامۀ دهخدا منصوب شد. در اسفند ۱۳۳۶ش با انتقال این سازمان به دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران، به ریاست آن رسید. در تابستان ۱۳۳۷ش به عضویت فرهنگستان ایران درآمد. در آذر ۱۳۳۸ش، نیما یوشیج طی وصیت‌نامه‌ای او را وصی خود در بررسی و انتخاب و چاپ اشعار خود قرار داد. تصحیح کتاب جامع‌الحکمتین (۱۳۳۲ش) (ناصر خسرو) با همکاری هانری کربن، برای او جایزۀ فرهنگستان علوم و ادبیات پاریس را به ارمغان آورد. مهم‌ترین اثر او دورۀ کامل فرهنگ فارسی مشهور به فرهنگ معین است. از او مقالات بسیاری در مجلات ایران و خارج به چاپ رسیده است. از دیگر تصحیحات اوست: برهان قاطع (در چهار جلد) که حواشی مبسوط و ارزشمندی بر آن نگاشته است؛ دانش‌نامۀ علایی (۱۳۲۱ش)؛ چهار مقاله (۱۳۳۱ش)؛ جوامع‌الحکایات و لوامع‌الرّوایات عوفی (۱۳۳۵ش)؛ عبهرالعاشقین روزبهان بقلی (۱۳۳۷ش). از دیگر آثار اوست: حافظ شیرین‌سخن (۱۳۱۹ش)؛ منظومۀ ستارۀ ناهید؛ تحلیل هفت‌پیکر نظامی (۱۳۳۸ش)؛ اسم جنس ‌ـ‌ معرفه و نکره (۱۳۵۶ش). از ترجمه‌های اوست: ایران از آغاز تا اسلام گیرشمن (۱۳۳۶ش)؛ روان‌شناسی تربیتی (اهواز، ۱۳۱۶ش).