محور (تاریخ)

مِحْوَر (تاریخ)(Axis)

اتحاد آلمان نازی و ایتالیای فاشیست قبل از جنگ جهانی دوم و در جریان آن. محور رم ـ برلین در ۱۹۳۶ هنگامی شکل گرفت که ایتالیا به‌علت تجاوز به اتیوپی (حبشه) تهدید به تحریم شد. در مه ۱۹۳۹ به‌‌صورت پیمان کامل نظامی و سیاسی درآمد. در سپتامبر ۱۹۴۰ پیمانی دَه‌‌ساله میان آلمان، ایتالیا، و ژاپن (دول محور رم‌ـ ‌برلین‌ـ‌توکیو) امضا شد، و پس از آن کشورهای مجارستان، بلغارستان، رومانی، و دولت‌های دست‌نشاندۀ اسلوواکی و کروآسی نیز به آن پیوستند. اتحاد محور با سقوط موسولینی و تسلیم ایتالیا (۱۹۴۳) و آلمان و ژاپن (۱۹۴۵) از‌هم پاشید. دول محور متفقاً به ژنرال فرانسیسکو فرانکو، رهبر گروه فاشیست‌ها، درخلال جنگ داخلی اسپانیا (۱۳۳۶ـ۱۹۳۹) کمک ‌کردند. ژاپن قدرتی فاشیستی نبود؛ اما سیاست‌های توسعه‌طلبانه‌اش باعث شد که این کشور متحد مناسبی برای ایتالیا و آلمان فاشیست شود. سه قدرت محور، اتحادی تهاجمی را تشکیل دادند تا از فعالیت‌های نظامی خود حمایت کنند. با جنگ ژاپن علیه بریتانیا در آسیا، این کشور عملاً دشمن مشترک هر سه متحد محور محسوب می‌شد.

---