مرابطون
مُرابِطون (Almoravid)
(یا: مُرابطین؛ مُلَثِّمین، در مآخذ اروپایی الموراوید) سلسله‌ای از فرمانروایان شمال افریقا و اندلس (۴۴۷ـ۵۴۱ق). در میانۀ قرن ۵ق، رئیس بربرهای صَنْهاجه، یحیی بن ابراهیم، پس از زیارت خانه خدا، و تحت تأثیر احساسات مذهبی، از عبدالله بن یاسین دعوت کرد تا در میان قبایل مراکش، به تبلیغ بپردازد و در رِباط یا قلعه‌ای در دهانۀ رود سنگال، او و پیروانش آیین اسلام را در سودان غربی منتشر کردند و، به‌همین سبب، مُرابِطون خوانده شدند. چون نقاب بر چهره می‌زدند، مُلَثمین نیز نامیده شدند و به رهبری یحیی بن ابراهیم و سرداری عبدالله بن یاسین به گسترش اسلام در سرزمین‌های شمال افریقا پرداختند. پس از مرگ یحیی در ۴۴۸ق برادرش، ابوبکر، فرماندهی سپاه را برعهده گرفت. مُرابِطون خلفای عباسی را پیشوایان روحانی اسلام می‌دانستند و از مذهب مالکی پیروی می‌کردند. یوسف بن تاشْفین، پسرعموی ابوبکر، از امرای مشهور مُرابِطون بود. وی شهر مراکش را برای پایتختی خود بنا کرد و فتوحاتش را در مغرب اقصی گسترش داد، الجزایر را اشغال کرد و بر فاس، مکنس، سبته، طنجه و سدر استیلا یافت و سپس با سپاهی بزرگ برای کمک به بنی‌عباد از راه دریا به اسپانیا یورش برد و لشکریان قشتاله را در ۴۷۹ق شکست داد و پس از آن به افریقا بازگشت، امّا در ۴۸۳ق مجدداً به دعوت پادشاه اِشْبیلیه به یاری مسلمانان فراخوانده شد. این‌بار تمام قلمرو پادشاهان طوایف، جز شهر طلیطله و سرقسطه، را مطیع خود کرد. مرابطون سریعاً دچار ضعف شدند و خاندان موحدون بر مناطق شمال افریقا و جنوب اسپانیا استیلا یافتند. آخرین امیر این خاندان اسحاق بن علی است که در جنگ مراکش به سال ۵۴۱ق کشته شد.