مرعش
مَرعَش
(به ترکی: ماراش) شهری در منطقۀ کوه‌های توروس در آناتولی جنوبی و مرکز ولایت مرعش در ترکیۀ کنونی. شهر در لبۀ شمالی فرورفتگی عَمق مرعش (چاکال اُوای کنونی) در شرق رود جیحان واقع است و ۶۱۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. در دورۀ عثمانی محل تولید آهن و ساخت لنگر برای ناوگان عثمانی بود. دارای معادن نقره و لیگنیت است. از چوب‌های جنگلی اطرافش در صنایع استفاده می‌شود. کشت گندم، برنج و میوه، به‌ویژه انگور، و فرآوری موادغذایی، ازجمله فلفل قرمز، و پرورش گاو و گوسفند و گاومیش درآن رواج و رونق دارد. در قدیم به‌سبب واقع‌شدن در جاده‌های انطاکیه، عین زربه و مصیصه، البستان، قیصریه، سمیساط و مَلَطیه مرکز مهم رفت‌وآمد در منطقۀ مرزی سوریه بود. در متون آشوری آن را مرقَسی یاد کرده‌اند. آثار متعددی از تمدن حتیان در مرعش یافت شده است. رومیان آن را کالیگولا نامیدند. خالد بن ولید این شهر را گرفت و ویران کرد (۱۶ق/۶۳۷م). کنستانتین، امپراتور روم شرقی، شهر را به‌تصرف درآورد (۱۲۹ق/۷۴۶م)، اما مروان پس از فتح حِمص آن‌جا را بازپس گرفت و نوسازی کرد. فرانک‌های صلیبی در ۴۹۰ق/۱۰۹۷م بر آن دست یافتند. سلطان مسعود (۵۳۲ق/۱۱۳۸) و قلیچ ارسلان سلجوقی (۵۴۱ق/۱۱۴۷م) شهر را غارت کردند. مرعش دوره‌هایی پرآشوب داشت و بارها بین مسلمانان، ارمنیان و صلیبی‌ها دست به دست شد. بیبرس، مغولان مهاجم را از آن‌جا راند و کشتار کرد (۶۷۰ق/۱۲۷۱م). از نیمۀ دوم قرن ۸ق ذوالقدریه بر آن‌جا حاکم شد. در ۹۲۱ق/۱۵۱۵م به‌دست عثمانی‌ها افتاد و جزو قلمرو ترک‌ها شد. از آثار قدیم مرعش، ارگ کهن شهر که قدمتش به روزگار حتیان می‌رسد و سلیمان قانونی آن را تعمیر و مرمت اساسی کرد؛ مسجد عالی (اولو جامع)، مدرسۀ تاش، مسجد خزانه‌دار، بقعۀ اقلیم خاتون و مسجد خاتونیه باقی مانده است.