مسجد جامع (ورامین)
مسجد جامع (وَرامین)
از بناهای قرن ۸ق. براساس کتیبۀ سردر آن، در دورۀ ابوسعید بهادرخان، و به‌همّت محمد بن محمد بن منصورالقوهدی، و فرزندش حسن بن محمد احداث شد. بعضی کارشناسان آغاز ساخت مسجد را در زمان سلطان محمد خدابنده، و پایان آن را در دورۀ فرزندش ابوسعید، هردو از امیران ایلخانی، می‌دانند. بنای مسجد صحنی مربع‌شکل، با دو ایوان مرتفع بر محور قبلۀ آن دارد. گنبدخانه‌ای با گنبد یک‌پوش، پشت ایوان قِبلی واقع است. بر سردر و گنبدخانۀ مسجد، دو کتیبه به‌ترتیب مورخ ۷۲۲ و ۷۲۶ق بوده، که امروزه آسیب دیده است، اما در کتاب مرآت‌البلدان، متن کامل آن‌ها آمده است. کتیبۀ دیگری در ایوان جنوبیِ بنا با تاریخ ۸۱۶ق، از مرمت بنا در دورۀ شاهرخ تیموری حکایت دارد. شبستان جبهۀ غربی مسجد، براثر سیل، احتمالاً در نیمۀ اول قرن ۱۱ق، تخریب شده بود، که در ۱۳۷۳ش بازسازی شد. سردر و ایوان جنوبی بنا با سفال‌های لعاب‌دار و بی‌لعاب تزیین شده، و سطوح داخلی گنبدخانه و محراب آن مزین به گچ‌بری‌اند.