ظل السلطان، مسعود میرزا (۱۲۶۶ـ۱۳۳۶ق)
ظِلّ‌السّلطان، مسعود میرزا (۱۲۶۶ـ۱۳۳۶ق)
شاهزاده قاجار، فرزند ناصرالدین‌شاه. در ۱۱ سالگی به حکومت مازندران و استرآباد و دو سال بعد به حکومت فارس و در ۱۷ سالگی به حکومت اصفهان رسید و به‌تدریج حکومت بسیاری از ولایات دیگر را در دست گرفت. ظل‌السلطان، مردی مقتدر، مغرور و ستمگر بود. ثروت فراوانی اندوخت و ارتشی مجهز و بزرگ ایجاد کرد که نفرات آن را ۲۰ تا ۴۰هزار نفر گفته‌اند. شاه که از قدرت او نگران بود، سرانجام وی را در ۱۳۰۵ق از همه سمت‌هایش عزل و به تهران احضار کرد، اما بار دیگر در اواخر سلطنت مظفرالدین‌شاه به حکومت اصفهان رسید. پس از اعلام مشروطیت در کشور (۱۳۲۴ق)، ظل‌السلطان از حکومت اصفهان برکنار شد ولی با صرف پول زیاد به حکومت فارس منصوب شد. در ۱۳۲۶ق، محمدعلی‌شاه او را عزل کرد و او به اروپا رفت. چند ماه بعد که به ایران بازگشت توسط مجاهدان دستگیر شد و با پرداخت ۳۰۰هزار تومان، آزاد گردید و بار دیگر به اروپا رفت و در همان‌جا درگذشت. کتاب سرگذشت مسعودی از اوست.