مشهد، شهر
| مشهد، شهر | |
|---|---|
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | مشهد |
| جمعیت | ۲,۴۲۷,۳۱۶ نفر(۱۳۸۵ش) |
| موقعیت | ۷۵۰کیلومتری شرق شمالی تهران، در انتهای خط آهن تهران ـ مشهد، سر راه نیشابور و تربت حیدریه به قوچان |
| نوع اقلیم | معتدل متغیّر و خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | ۹۷۰متر |
| برخی بناها | ساختمان آستان قدس رضوی - مسجد گوهرشاد - مقبرۀ شیخ طبرسی - خواجه ربیع - خواجه اباصلت - آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی - گاه نادرشاه افشار - مقبرۀ شیخ بهایی - قبر شیخ حُرّ عاملی - پیر پالان‌دوز - گنبد خشتی - گنبد سبز |
مشهد، شهر
واقع در استان خراسان رضوی و مرکز اداری شهرستان مشهد. با ارتفاع ۹۷۰متر، در دشتی در ۷۵۰کیلومتری شرق شمالی تهران، در انتهای خط آهن تهران ـ مشهد، سر راه نیشابور و تربت حیدریه به قوچان قرار دارد. اقلیم این شهر معتدل متغیّر و خشک و جمعیت آن ۲,۴۲۷,۳۱۶ نفر است (۱۳۸۵ش). این شهر در جلگه‌ای میان کوه‌های بینالود در غرب و کوه‌های هزارمسجد در شمال قرار دارد. میانگین حداکثر دمای آن ۲۱ درجۀ سانتی‌گراد، میانگین حداقل دمای آن ۶.۵ درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالیانۀ آن ۲۵۶ میلی‌متر است. شهر مشهد، از نظر جمعیت، بعد از شهر تهران، دومین کلانشهر ایران است. موقعیت مذهبی این شهر و قرار گرفتن آرامگاه امام هشتم شیعیان، حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع)، در این شهر و وفور اماکن مقدس و تاریخی دیگر، این شهر را در ردیف بزرگ‌ترین شهرهای مذهبی عالم اسلام، به‌ویژه تشیع، قرار داده و زائران و گردشگران بی‌شماری را به زیارت و دیدار از خود فرا‌‌می‌خواند و با همین انگیزه، بهترین هتل‌ها و تأسیسات اقامتی و رفاهی را در خود گرد آورده است. فرودگاه بین‌المللی مشهد ارتباط هوایی آن را با سراسر جهان برقرار و بسیاری از مکان‌های آن را در فهرست میراث فرهنگی جهانی مضبوط کرده است. افزون بر مزایای بالا، شهر مقدس مشهد از شهرهای صنعتی و مهم ایران است و تأسیسات صنعتی آن، به‌ویژه صنایع متالورژی، اتومبیل‌سازی، و لوازم خانگی، از موقعیت ممتازی برخوردار است. این شهر تا آغاز قرن ۳ق، روستای کوچکی به نام سناباد بود و در تابعیت توس (طوس) قرار داشت. در ۲۰۲ق، زمانی که حضرت امام رضا (ع) در شهر توس به شهادت رسیدند، به فرمان مأمون خلیفۀ عباسی او را در کنار پدرش به‌خاک سپردند که در سناباد مدفون بود و آن را مشهدرضا نامیدند. بعد از آن، شهر مزبور، به‌مرور، روبه توسعه نهاد. در روزگار سلطنت تیموریان و صفویه، به‌ویژه در عصر سلطنت شاه‌طهماسب اول صفوی، آباد و بر شمار خانه‌ها و ساختمان‌های آن افزوده شد. از بناهای مهم شهر مشهد، ساختمان آستان قدس رضوی است که بی‌تردید از مهم‌ترین بناهای عالم اسلام است. برخی از آثار تاریخی این شهر عبارت‌اند از مسجد گوهرشاد که در زمان تیموریان ساخته شده است؛ مقبرۀ شیخ طبرسی؛ خواجه ربیع؛ خواجه اباصلت؛ آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی در توس؛ آرامگاه نادرشاه افشار؛ مقبرۀ شیخ بهایی؛ قبر شیخ حُرّ عاملی؛ پیر پالان‌دوز؛ گنبد خشتی؛ و گنبد سبز.