مصاحب، غلام حسین (تهران ۱۲۸۹ـ ۱۳۵۸ش)

غلام حسین مصاحب;
زادروز	تهران ۱۲۸۹ش;
درگذشت	۱۳۵۸ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	دکترای ریاضیات از دانشگاه کیمبریج
شغل و تخصص اصلی	دانشنامه نویس
شغل و تخصص های دیگر	ریاضی دان و پژوهشگر
آثار	دایره المعارف فارسی؛ جبر و مقابله خیام (۱۳۳۹ش)؛ فرهنگ اصطلاحات جغرافیایی (۱۳۳۸ش)
گروه مقاله	فرهنگ نامه و مرجع نویسی
خویشاوندان سرشناس	شمس‌الملوک مصاحب

مُصاحِب، غلام‌حسین (تهران ۱۲۸۹ـ ۱۳۵۸ش)

ریاضـــی‌دان، پژوهشگر و دانشنامه‌نویس ایرانی. در دورۀ دوم متوسطه از سوی وزیر معارف وقت (تدیّن) شاگرد اول ایران معرفی شد و مدال درجۀ اول علمی گرفت. از آبان ۱۳۰۹ش، مجلۀ ریاضیات عالی و مقدماتی را منتشر کرد که بیش از شش ماه دوام نیافت. تحصیلات عالیۀ خود را در دارالمعلمین عالی انجام داد. در علوم معقول و منقول و علوم عربی تبحّر داشت، چنان‌که از سوی مرجع شیعیان به درجۀ اجتهاد نایل شد. تحصیلات خود را در فرانسه و انگلیس دنبال کرد و در ۱۳۲۷ش موفق به اخذ درجۀ دکترا در ریاضیات از دانشگاه_کیمبریج شد. از ۱۳۰۶ش به خدمت وزارت معارف درآمد و در مشاغل رئیس کل تعلیمات عالیه، مدیرکل فنی و معاون فنی وزارتخانه انجام‌وظیفه کرد. نخستین کسی بود که منطق صورت به‌معنی جدید، یعنی منطق ریاضی را وارد فضای فکری ایران کرد. از دیگر کارهای اساسی او تأسیس مؤسسۀ ریاضیات در دانشگاه_تربیت_معلم در ۱۳۴۴ش بود که به‌منظور تربیت مدرّسان مجرّب و آشنایی آنان با ریاضیات جدید و نیز تحقیق در ریاضیات انجام یافت. این مؤسسه از ۱۳۸۰ش به مؤسسۀ تحقیقات دکتر مصاحب تغییر نام یافت. اثر مهم و ماندگار او دایرة‌المعارف فارسی است که با سرپرستی و اهتمام وی و با همکاری عدۀ زیادی از دانشمندان رشته‌های گوناگون تدوین شده است. جلد اول آن در ۱۳۴۵ش منتشر شد و در همان سال اثر ممتاز سال شناخته شد. وی در این اثر، ابداع‌کنندۀ حروف ایرانیک (خوابیده) در زبان فارسی، معادل حروف ایتالیک در زبان لاتین است. دیگر اثر مهم او جبر و مقابلۀ خیام (۱۳۳۹ش) است که در آن برای نخستین‌بار مقام علمی خیام در ریاضیات به‌طور مستقل به زبان فارسی شناسانده شده است. مدخل آنالیز ریاضی او اثر ممتاز سال شناخته شد و به‌چاپ‌های متعدد رسید. از دیگر آثار اوست: مدخل منطق صورت؛ تئوری مقدماتي اعداد؛ فرهنگ اصطلاحات جغرافیایی (۱۳۳۸ش).

شمس‌الملوک مصاحب (استاد و مدرس زبان و ادبیات فارسی) خواهرش بوده است.