مصطفی عثمانی اول

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مصطفی‌ عثمانی (۱) اول (۱۰۰۱ـ۱۰۴۷ق)
پانزدهمین‌ سلطان‌ عثمانی (حک: ۱۰۲۶ـ۱۰۲۷؛ ۱۰۳۱ـ۱۰۳۲ق/۱۶۱۷ـ۱۶۱۸؛ ۱۶۲۲ـ۱۶۲۳). پسر محمد سوم‌ بود و بر‌اثر اختلالات‌ فکری‌ و روانی، برادرش‌، احمد اول، پس‌ از رسیدن‌ به‌ سلطنت،‌ از کشتن‌ او صرف‌نظر کرد. پس‌ از مرگ‌ احمد اول، مصطفی را به‌ تخت‌ شاهی‌ نشاندند (۱۰۲۶ق). وی‌ که‌ در دورۀ‌ کوتاه‌ سلطنتش‌ (۱۰۲۶ـ۱۰۲۷ق) ضعف‌ و ناشایستگی‌ خود را در ادارۀ‌ کشور آشکار کرده‌ بود، با ترفند خواجگان‌ حرم‌ از سلطنت‌ برکنار و برادرزاده‌اش،‌ عثمان‌ دوم،‌ جانشین‌ او شد (۱۰۲۷ـ۱۰۳۱ق). چند سال‌ بعد وقتی عثمان‌ را کشتند، بار دیگر مصطفی‌ را از حرم‌ بیرون‌ آوردند و پادشاه‌ کردند (۱۰۳۱ق). مصطفی‌ در دومین‌ دورۀ‌ کوتاه‌ سلطنتش‌ (۱۰۳۱ـ۱۰۳۲ق) نیز بازیچه‌ای‌ بیش‌ نبود و یَنی‌چری‌ها و سپاهیان‌ عملاً ادارۀ‌ حکومت‌ را در دست‌ داشتند و وزرا به‌ خواست‌ آنان‌ عزل‌ و نصب‌ یا کشته‌ می‌شدند. از رویدادهای‌ دورۀ‌ او می‌توان‌ به‌ شورش‌های‌ آبازه‌ محمد پاشا در اَرْزِروم‌ و سَیْفُ‌الدّین‌ اُوغْلو در طِرابْلُس‌ اشاره‌ کرد. کمانْکَش‌ علی‌ پاشا از وزرای‌ معروف‌ او بود. مصطفی‌ سرانجام‌ در ۱۰۳۲ق از سلطنت‌ برکنار شد و به‌جای‌ او برادرزاده‌اش،‌ مراد چهارم، به‌ پادشاهی‌ رسید.