مصونیت پارلمانی
مصونیت پارلمانی
(یا: مصونیت نمایندگان مجلس) به دو معنی به‌کار می‌رود: ۱. وضعیت خاصی که نمایندگان مجلس (پارلمان) دارند و تعقیب و مجازات کیفری ایشان در صورت ارتکاب جرم، باید با اطلاع مجلس و با تشریفات خاصی انجام شود؛ ۲. امتیازی که نمایندگان مجلس دارند و به موجب آن از تعقیب و توقیف به‌علت نظرات و اظهاراتی که در مقام انجام وظیفۀ نمایندگی ابراز می‌کنند مصون‌اند و اساساً قابل تعقیب نیستند. در قانون اساسی مشروطیت به‌موجب اصل ۱۲ مصونیت پارلمانی نمایندگان در صورت ارتکاب جرم پیش‌بینی شده بود؛ ولی پس از پیروزی انقلاب، در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصونیت پارلمانی نمایندگان در صورت ارتکاب جرم پیش‌بینی نشده و تعقیب و مجازات کیفری نمایندگان مجلس شورای اسلامی مانند افراد عادی است. اصل ۸۶ قانون اساسی از نوعی مصونیت پارلمانی (سیاسی) برای اظهارات و تصمیمات نمایندگان سخن می‌گوید: «نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظایف نمایندگی، در اظهارنظر در رأی خود کاملاً آزادند و نمی‌توان آن‌ها را به‌سبب نظراتی که در مجلس اظهار کرده‌اند یا آرایی که در مقام ایفای نمایندگی خود داده‌اند، تعقیب یا توقیف کرد». مصونیت پارلمانی صرفاً ناظر به اظهارنظر و رأی نمایندگان است و در صورتی‌که نماینده مرتکب جرم شود مصونیت ندارد و قابل تعقیب است. گرچه مصونیت پارلمانی ناظر به اظهارنظرهایی است که نماینده در دورۀ نمایندگی می‌کند، لکن پس از پایان مدت نمایندگی نیز جاری است و بنابراین نمی‌توان نماینده را به‌خاطر اظهاراتی که در زمان نمایندگی مجلس ابراز کرده است بعداً تعقیب کرد.