معبد جهنی

مَعْبَد جُهَنی ( ـ۸۰ق)

از نخستین متکلمان اسلامی. اهل بصره بود. علم حدیث را از ابن عباس آموخت. همراه ابن اشعت علیه حجاج بن یوسف قیام کرد، دستگیر شد و پس از شکنجه به فرمان حجاج کشته شد. او و غیلان دمشقی دو تن از نخستین شخصیت‌هایی بودند که از «قَدَر» سخن گفتند و از اختیار و آزادی انسان دفاع کردند. طرفداران و معتقدان به اختیار و آزادی به نام «قَدَری» و منکران آن به نام «جبری» معروف شدند.