معتز عباسی
مُعْتَزّ عبّاسی (۲۳۱ـ۲۵۵ق)
(شهرت ابوعبدالله محمد، ملقب به اَلْمُعْتَزُّ بالله) سیزدهمین خلیفۀ عباسی (حک: ۲۵۲ تا ۲۵۵ق). نام او را زُبَیر یا طلحه هم گفته‌اند. در کودکی به فرمان پدرش، متوکل، به ولایتعهدی رسید و حکومت خراسان و طبرستان و ری و ارمنستان و آذربایجان و فارس به او واگذار شد. همچنین متوکل خزاین و دارالضرب‌ها را به او سپرد و فرمان داد تا به نام او سکه زنند. چون مُسْتَعین به خلافت رسید، مُعْتَز را به زندان انداخت. در ۲۴۸ق سرانِ ترک سپاه، بر مستعین شورش کردند، معتز را از زندان بیرون آوردند و به خلافت نشاندند، اما سه سال و شش ماه بعد چون خلیفه نمی‌توانست حقوق نظامیان را بپردازد، سربازان ترک به کاخش حمله و او را سخت مضروب کردند و با این‌که از خلافت کناره گرفت، چندان شکنجه شد تا جان داد. به نقلی او را در حمامی افکندند و درها را به روی او بستند تا درگذشت. مُعْتز مردی فصیح و عیاش و خون‌خوار بود و در کارها تدبیر و سیاست نداشت و بیشتر امور خلافت را مادرش، قَبیحه که کنیزی یونانی بود، به‌عهده داشت.