معد

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُعِدّ

(به ‌معنی آماده‌کننده) در اصطلاح فلسفه، از انواع علت‌ها که دارای دو اطلاق است: ۱. علت ناقصه در مقابل علت تامه، که مشتمل بر هریک از علل چهارگانۀ مادی، صوری، فاعلی و غایی می‌شود؛ ۲. شرط فعل و رفع مانع از آن که در این صورت علت اِعدادی یا مُعِدّه صرفاً شرایط ظهور فعل را فراهم می‌آورد و موانع آن را رفع می‌کند. در اندیشۀ عقلی چون تخلف معلول از علت تامه محال است، صرف تحقق علت تامه برای ظهور معلول کافی است؛ ولی در عالم مادّه، افزون بر تحقق علت‌های چهارگانه به حصول شرایط و رفع موانع نیازمند است، بنابراین علت در عالم مادّه با حصول علت معدّه، تام می‌شود.