مفتاح الحساب

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مِفتاحُ‌الحِساب
کتابی به زبان عربی در ریاضی، نوشتۀ غیاث‌الدین جمشید کاشانی ( ـ۸۳۲ق). وی تألیف آن را در ۸۲۴ق آغاز، و سرانجام متن کامل آن را در سوم جمادی‌الاول ۸۳۰ق به الغ‌بیگ تیموری تقدیم کرده است. مفتاح‌الحساب دربردارندۀ مقدمه‌ای در حساب و انواع عدد، و پنج مقاله است. مقالۀ نخست دربارۀ عددهای صحیح با ارقام هندی؛ مقالۀ دوم در باب حساب کسر؛ مقالۀ سوم در شیوۀ حساب منجمان؛ مقالۀ چهارم دربارۀ مساحت؛ و مقالۀ پنجم در زمینۀ به‌دست آوردن مجهولات از راه جبر و مقابله و نظایر آن با استفاده از قاعده‌های حساب است. غیاث‌الدین پیش از تکمیل مفتاح‌الحساب در ۸۳۰ق، خلاصه‌ای از موضوعات آن گرد آورد و آن را تلخیص‌المفتاح نامید. مفتاح‌الحساب به همراه اثر دیگر کاشانی به نام نزهةالحدایق چاپ سنگی شده است (تهران، ۱۳۰۶ق).