مقاله

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مقاله (essay)

نوشتۀ کوتاه غیر داستانی. غالباً به موضوعی خاص از دیدگاهی شخصی می‌پردازد. مقاله با انتشار کتاب مقالات[۱] (۱۵۸۰)، اثر مونتنی[۲]، نویسندۀ فرانسوی، ومقالات (۱۵۹۷)، نوشتۀ فرانسیس بیکن[۳]، سیاستمدار، فیلسوف، و نویسندۀ انگلیسی، شکلی شناخته شده پیدا کرد. در هر دوی این موارد «مقاله» به معنی گونه‌ای جُستار یا تتبّع به‌کار رفته است. امروز مقاله بخشی از روزنامه‌نگاری است. آبراهام کاولی[۴]، مقاله‌نویس انگلیسی، که مقالاتش در ۱۶۶۸ منتشر شدند، سهولت و آزادی بیشتری در این شیوه به ارمغان آورد، اما با گسترش مطالب نشریات ادواری (هفته‌نامه و ماهنامه) در قرن ۱۸ مقاله شکلی کاربردی‌تر برای همگان پیدا کرد. برخی از مقاله‌نویسان بزرگ عبارت‌اند از ساموئل جانسونِ[۵] انگلیسی و اولیور گُلداسمیتِ[۶] ایرلندی. در امریکای شمالی نیز بنجامین فرانکلین[۷]، سیاستمدار و دانشمند، برای سبک مقاله‌نویسی‌اش مشهور بود. در قرن ۱۹ هم نوشتن «مقالات انتقادی» رواج یافت. چارلز لمب[۸]، نویسندۀ انگلیسی یک سلسله مقاله برای مجلۀ لندن[۹] از ۱۸۲۰ به بعد نوشت. لِی هانت[۱۰]، ویلیام هزلیت[۱۱]، و تامس دو کوئینسی[۱۲] در انگلستان، سنت بوو[۱۳] در فرانسه، و رالف والدو امرسون[۱۴] و هنری تورو[۱۵] در امریکا به این دوره تعلق دارند. از قرن ۱۹ در اروپا و امریکا مقاله محملی برای استفادۀ فزاینده در نقد ادبی شده بود. ویلیام هزلیت، نویسندۀ انگلیسی، را می‌توان مبتکر مقاله انتقادی دانست، و بعد به متیو آرنولد[۱۶] و ادموند گاس[۱۷] انگلیسی، جانشینان او، اشاره کرد. تامس مکولی[۱۸]، نویسندۀ انگلیسی، که مقالاتش مدت کوتاهی پس از مقالات لمب انتشار یافتند، با لحن پرشور اما نه چندان شخصی‌اش در تقابل نیرومند با لمب قرار می‌گیرد. در سال‌های پایانی قرن ۱۹ و آغاز قرن ۲۰ شکل مقاله بار دیگر در آثار رابرت لوئی استیونسون[۱۹]، نویسندۀ اسکاتلندی، آناتول فرانس[۲۰] و تئوفیل گوتیه[۲۱] فرانسوی، و ماکس بیربوم[۲۲] انگلیسی متداول شد. سنت روزنامه‌نگاری ادبی مقاله را جیمز تربر[۲۳]، مارک تواین[۲۴]، اچ اِل منکن[۲۵] و ادموند ویلسون[۲۶]، نویسندگان امریکایی و دزموند مک کارتی[۲۷] انگلیسی تداوم بخشیدند. در میان نویسندگان دیگر، جورج اورول[۲۸]، سیریل کانِلی[۲۹] و اِف. آر. لیویس[۳۰] انگلیسی، و تی اِس الیوت[۳۱]، نورمن میلر[۳۲]، جان آپدایک[۳۳]، نویسندگان امریکایی، و نظایر آن‌ها به مقاله‌نویسی انتقادی ادامه دادند.

 


  1. Essais
  2. Montaigne
  3. Francis Bacon
  4. Abraham Cowley
  5. Samuel Johnson
  6. Oliver Goldsmith
  7. Benjamin Franklin
  8. Charles Lamb
  9. London Magazine
  10. Leigh Hunt
  11. William Hazlitt
  12. Thomas De Quincey
  13. Sainte-Beuve
  14. Ralph Waldo Emerson
  15. Henry Thoreau
  16. Matthew Arnold
  17. Edmund Gosse
  18. Thomas Macaulay
  19. Robert Louis Stevenson
  20. Anatole France
  21. Theophile Gautier
  22. Max Beerbohm
  23. James Thurber
  24. Mark Twain
  25. H L Mencken
  26. Edmund Wilson
  27. Desmond MacCarthy
  28. George Orwell
  29. Cyril Connolly
  30. F R Leavis
  31. T S Eliot
  32. Norman Mailer
  33. John Updike