مقوقس

مُقَوْقِس

لقب پادشاهان مصر و نام حاکم مصر در زمان حضرت محمد (ص). مقوقس از طرف هراکلیوس (هرقل) پادشاه روم شرقی به زمامداری مصر و حکومت بر «قبطی»‌ها (که در مصر زندگی می‌کردند) گماشته شد. پیامبر اکرم (ص) در ۷‌ق، او را با نامه‌ای دعوت به اسلام و پرستش خدای یگانه کرد. پیامبر (ص) در این نامه او را «عظیم القبط» خطاب کرد. مقوقس فرستادۀ پیامبر (ص) را تکریم و احترام نمود و در نامه‌ای به پیامبر (ص) از حقیقت دعوت او سخن گفت ولی پاسخ مثبت به دعوت پیامبر (ص) نداد و به فرستادۀ پیامبر (ص)، حاطب بن ابی بلتعه، گفت که اگر به آیین او ایمان بیاورم، ملت مصر با من همراهی نمی‌کنند. حاطب را به همراه دو کنیز به نام‌های ماریه قبطیه و شیرین به نزد پیامبر (ص) فرستاد. پیامبر اکرم (ص) با ماریه قبطیه تزویج نمود و شیرین را به حسان بن ثابت بخشید و فرمود: مقوقس از ترس زوال حکومت خود، اسلام را نپذیرفت؛ ولی قدرت او به‌زودی نابود خواهد شد. در زمان خلافت عمر، به‌موجب صلحی که مقوقس با عمروعاص کرد، سپاه مسلمانان بدون جنگ و خون‌ریزی وارد اسکندریه شدند و مصر را در ۲۰‌‌ق فتح کردند.