ملل و نحل
مِلَل وَ نِحَل
کتابی از ابوبکر احمد شهرستانی، به عربی دربارۀ عقاید و مذاهب گوناگون. مؤلف آن را در ۵۲۱ق، به نام ابوالقاسم علی بن جعفر موسوی، نقیب‌السادات ترمذ، تألیف کرد. در ۸۴۳ق، افضل‌الدین محمدصدر ترکه این کتاب را با عنوان تنقیح‌الادلة و العلل فی ترجمة کتاب‌الملل و النحل به فارسی ترجمه کرد. بار دیگر در هندوستان، به دست مصطفی خالق داد در عهد اکبرشاه با عنوان توضیح‌الملل به فارسی ترجمه شد. علاوه بر زبان هندی، به زبان‌های ترکی، آلمانی، فرانسه و انگلیسی نیز ترجمه شده است. این اثر از بهترین دائرة‌المعارف‌ها در اندیشه‌ها و مذاهب گوناگون است و در آن از مکاتب و مذاهب مختلف فلسفی و دینی سخن رفته است. این کتاب نخستین‌بار در ۱۸۴۶ در انگلستان چاپ و بار دیگر در ۱۹۲۳ در لایپزیگ تجدید چاپ شد. در ۱۹۴۸ در مصر و در ۱۳۲۱ش در تهران به تصحیح و تحشیۀ سید محمدرضا جلالی نائینی به‌چاپ رسید و در ۱۳۳۵ش نیز باری دیگر با افزودن مطالبی (عمدتاً سخنان ابن‌سینا که ترکه ترجمه نکرده بود) به آن در همان‌جا به‌چاپ رسیده است.