ملکشاه سلجوقی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مَلِکشاه‌ سَلجوقی (۴۴۷ـ۴۸۵ق)

چهارمین پادشاه (حک: ۴۶۵ـ۴۸۵ق) از سلسلۀ سلاجقۀ بزرگ، پسر الب‌ ارسلان. با کمک‌ خواجه‌ نظام‌الملک‌ طوسی‌، بر رقبا پیروز شد و عمویش،‌ قاورد، را که‌ با او مخالفت‌ می‌کرد، از میان‌ برداشت‌. با تصرف‌ دمشق‌ (۴۷۱/۴۷۲ق)، انطاکیه‌ (۴۷۷ق) و حلب‌ (۴۷۹ق) قلمرو خود را توسعه داد. در ۴۸۰ق، با خلیفۀ‌ عباسی‌ پیوند خانوادگی‌ بست‌ و دو سال‌ بعد، درپی‌ شکایت‌ روحانیان‌ ماوراءالنهر از خاقان‌ آن دیار، به‌ سمرقند تاخت‌. برای‌ آگاهی‌ از اوضاع‌ سرزمین‌ تحت‌ امر خویش‌، دوازده سال‌ در سراسر قلمروش‌ سفر کرد. دوبار به‌ بغداد رفت. در ۴۸۵ق خواجه‌ نظام‌الملک‌ به‌دست‌ فداییان‌ اسماعیلیه‌ کشته‌ شد و پس‌ از مدتی‌ ملکشاه‌ نیز به‌ طرز مشکوکی‌ درگذشت‌ و جسدش‌ را در اصفهان‌ دفن‌ کردند. به‌ آبادانی‌ و عمران‌ علاقه داشت‌، امنیت‌ راه‌ها را تأمین‌ کرد و رباط‌ها و پل‌های‌ بسیار بنا کرد. قلمرو سلجوقی در دورۀ او از کاشغر تا انطاکیه‌ گسترده بود. پادشاهی ادب‌پرور و دانش‌دوست بود. امیر معزی امیرالشعرای‌ دربار او بود‌. تقویم‌ معروف‌ به‌ جلالی‌ یا ملکی‌ منسوب‌ به‌ اوست‌. نیز ← تقویم_جلالی