مملوکان دهلی
مَمْلوکان دهلی
(یا: غلام‌شاهیان) نام سلسله‌ای از فرمانروایان ترک دهلی (حک: ۶۰۲ـ۶۸۹ق). علت اطلاق این نام بر آن‌ها غلام‌‌بودن قطب‌الدین ایبک و شمس‌الدین التتمش و غیاث‌الدین بَلْبَن، سه تن از پادشاهان این سلسله، است. پس از قتل معزالدین محمد سام غوری قلمرو فرمانروایی‌اش به قطب‌الدین ایبک داده شد. او سلسلۀ ممالیک دهلی را تأسیس کرد و لاهور را مرکز حکومت خود قرار داد. بعد از قطب‌الدین، غلام او التتمش، به فرمانروایی رسید. پس از درگذشت التتمش (۶۳۳ق) ناصرالدین محمود شاه اول امور مملکت را به وزیر خود بلبن سپرد. بعد از مرگ ناصرالدین، غیاث‌الدین بلبن به حکومت مملوکان دهلی رسید و با مرگ او معزالدین کیقباد فرزند بغرا خان به پادشاهی برگزیده شد، اما کیقباد به لهو و لعب و عیش و عشرت پرداخت و امور کشور را به دست امرا، به‌ویژه نظام‌الملک، وزیر سپرد. درگیری و دسیسه‌های داخلی، حکومت مملوکان را در مدت کوتاهی به سقوط کشاند و یکی از امرای بلبنی، به نام فیروز شاه خلجی، بر دیگران غلبه یافت و سلسله خلجیان را بنیاد نهاد.