منابع
مَنابع (resources)
مواد استفاده‌پذیر برای تأمین نیازهای بشر. منابع گسترۀ وسیعی دارند، زیرا نیازهای بشر متنوع‌اند و از مایحتاج مادی اولیه، نظیر غذا و سرپناه، فراتر می‌روند و اقلام نه چندان معیّن زیبا‌شناختی را نیز دربرمی‌گیرند. منابع فکری و عقلانیِ جوامع، یعنی اندیشه‌ها و فناوری‌ها، تعیین می‌کنند که کدام جنبه‌های محیط، نیازهای آن جامعه را برآورده می‌کنند و در زمرۀ منابع قلمداد می‌شوند. مثلاً در قرن ۱۹ از اورانیوم فقط برای ساخت شیشه‌های رنگی استفاده می‌شد. امروزه با پیدایی فناوری هسته‌ای[۱]، اورانیوم از منابع انرژی و نظامی محسوب می‌شود. منابع را غالباً به منابع انسانی[۲]، از قبیل نیروی کار، ذخیره‌ها، مهارت‌ها و منابع طبیعی[۳]، چون اقلیم، سوخت‌های فسیلی و آب، طبقه‌بندی می‌کنند. منابع طبیعی نیز به منابع تجدیدپذیر[۴] و تجدیدناپذیر[۵] تقسیم می‌شوند. برخی از منابع تجدیدناپذیر عبارت‌اند از مواد معدنی نظیر زغال‌سنگ، سنگ مس، و سنگ‌های جواهر کمیاب. جای خالی آنچه از این منابع برداشت می‌شود در تاریخ زندگی بشر دوباره پر نخواهد شد. در مقابل، از منابع تجدیدپذیری نظیر آب، درختان جنگلی، گیاهان خوراکی و جز آن‌ها می‌توان با مدیریت صحیح در عمل برای همیشه بهره‌برداری کرد. هرچند بهره‌برداری نامناسب از منابع تجدیدپذیر ممکن است به نابودی آن‌ها بینجامد؛ ازجملۀ چنین بهره‌برداری‌های نامناسب همانا قطع بی‌رویۀ درختان در جنگل‌های استوایی است که علاوه بر تأثیرات دیگری چون کاهش اکسیژن و افزایش دی‌اکسید کربن، تأثیرات گل‌خانه‌ای نیز به همراه دارد. برخی از منابع تجدیدپذیر، نظیر باد یا انرژی خورشیدی، منابعی پایان‌ناپذیرند و تقریباً به‌کلی از اقدامات انسانی مستقل‌اند. کشورهای غنی که متقاضی منابع‌اند، نگران آن‌اند که منابع موجود فقط یک یا دو قرنِ دیگر دوام آورند؛ به علاوه، برداشت از منابع به زیان کشورهای جهان سوم و محیط زیست جهانی نیز تمام می‌شود. برخی از صاحب‌نظران برآن‌اند که در فناوری‌های آینده، برای جایگزینی منابع رو به اتمام، از منابعی استفاده خواهد شد که امروزه کمتر اهمیت دارند.