منار

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مِنار

منارهاي تاريخي شهر باستاني هرات
منارهاي تاريخي شهر باستاني هرات

(یا: مناره) به‌معنای «محل نور». در معماری، بنایی با حجمی عمودی و کشیده و مرتفع، که به‌تنهایی، یا متصل به بنایی دیگر ساخته می‌شود، و از دور قابل رؤیت است. منار، نخست برای نشان‌دادن راه یا مکان‌های خاص، و گاهی نشان‌دادن مسافت‌ها و منازل ساخته می‌شد که در این صورت با نام «میل» نیز شهرت داشت. بعدها منار از عناصر مسجد و دیگر بناهای دینی شد. در نخستین مساجد، مناره‌ها را به‌صورت منفرد و در مجاورت ورودی، و به‌منزلۀ نشانۀ محور قبله می‌ساختند. در ایران، به‌تدریج تک‌مناره جای خود را به جفت‌مناره در دو سوی سردر و ایوان اصلی مساجد و مقابر داد. پلانِ بیشتر مناره‌ها در ایران دایره است، و با افزایش ارتفاع، از قطر آن کاسته می‌شود. در برخی از کشورهای اسلامی، همچون ممالک شمال افریقا و اندلس (اسپانیا)، بیشتر مناره‌ها پلان مربع یا مستطیل دارند. در بالای برخی از مناره‌ها، غرفۀ نیمه‌بازی قرار دارد، که گاه در مناره‌های کوتاه مساجد، در آن اذان می‌گویند.