مندلا
مَندَلا (mandala)
(يا: مَنْدَلَه) طرح متقارن مقدس در هنرهای بودایی و هندو که جهان هستی و نسبت انسان را با آن نشان می‌دهد. در انواعی از مراقبه[۱] به‌کار می‌رود. ممکن است نقاشی شود یا با شن‌های رنگی ساخته شود. اغلب به‌صورت نقاشی رنگارنگ پیچیده‌ای است مرکب از یک دایره یا چند دایرۀ هم‌مرکز و گاه با مربعی در وسط که نشانۀ زمین است. مقصود اصلی تجسم‌دادن سه‌بعدی نقوش است. اهمیت مندلا در دین بودا، خاصه در بوداییگری مهایانای[۲] تبتی، در برقرار کردن تماس شخص بودایی با نیروهای نهفته‌اش به‌وسیلۀ تمرکز و تجسم است. نوعاً بودای وَئیروچَنه[۳] (ازلی) در مرکز و سایر بوداها و بوداواره‌ها گرداگرد او در نقاطی با دلالت نمادین در داخل یک مربع و یک دایره قرار دارند. مندلا را معمولاً روی پارچه می‌کشند، ولی موقتاً با دانه‌های شن رنگی هم می‌سازند.