من (خود)

مَن (خود)(ego)

(یا: اِگو) در فلسفه، خود متفکر و فعال و سوژۀ سازمان‌دهنده و همیشگیِ تجربه و فاعل عمل. کانت به دو گونه من قائل است: من تجربی، که از خودآگاهی معمولی شکل می‌گیرد، و من استعلایی یا محض، که شناختی نیست بلکه باید پیش‌فرض تجربه شمرده شود تا این تجربه وحدت لازم را برای این‌که اصولاً یک تجربه باشد به‌‌دست آورد. فروید، من را خودِ آگاه می‌داند که در محاصرۀ خواسته‌های نهاد و انضباط سرکوبگرانۀ ابرمن قرار دارد. در پدیدارشناسی هوسرل منِ استعلایی در تحلیل نهایی، سوژۀ معنابخش و مقوِم پدیده‌های جهان است که آن‌ها را در اعمال گوناگون آگاهی افاده و تقویم می‌کند.

 

---