مهرگیاه

From ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مِهرگیاه

مِهرگياه

(یا: مردم‌گیاه) گیاهی سمی، از خانوادۀ تاجریزی. در اروپا و آسیا یافت می‌شود و تا ارتفاع ۱.۵ متر رشد می‌کند. برگ‌های آن سبز تیره و به‌صورت جفت‌های نامساوی‌اند. طول برگ‌ها گاه به ۲۰ سانتی‌متر هم می‌رسد. گل این گیاه بنفش و منفرد است و میوۀ توت‌مانند سیاهی می‌دهد که کُشنده‌ است. از برگ‌های این گیاه دارو تهیه می‌‌کنند (از خانوادۀ سولاناسه). از پودر برگ‌ِ خشک‌شدۀ این گیاه دو داروی آتروپین و هیوسین تهیه می‌شود. عصارۀ این گیاه اثر ضدکولینرژیک دارد و مانع عبور برخی از تکانه‌های عصبی می‌شود. مقدار زیاد آن به‌شدّت سمّی است. اگرچه مهرگیاه از خانوادۀ سولاناسه است، میوه‌های توت‌مانند و سیاه‌رنگ آن به‌شدت سمی‌اند. از آن‌جا که مقادیر کم سم آن باعث گشادی مردمک‌ها می‌شود، در گذشته از آن برای آرایش استفاده می‌کردند. مهرگیاه در عقایدِ خرافی عوام، خواصِّ جادویی دارد. ریشۀ گوشتیِ این گیاه را شبیه دو وجود نرینه و مادینه‌ای می‌دانند که یکدیگر را تنگ در آغوش گرفته‌اند. این ریشۀ ضخیم را زهری است که در قرون وسطا اشخاص را بدان مسموم می‌کردند. در خواصّ آن آورده‌اند که اگر قدری از آن را با شیرِ گاو مخلوط کنند و به زنِ عقیم بخورانند، بسته به خوردن بخش نر یا مادّۀ آن، فرزندِ پسر یا دختر خواهد آورد. برخی زنان برای به اختیار خود درآوردنِ شوهران‌شان پنهانی به آن‌ها مهرگیاه می‌خورانند. این‌گونه اعتقادات هنوز هم برجاست. می‌گویند هرکس این گیاه را بِکَنَد خواهد مُرد؛ از این‌رو برای کندن گیاه، از سگی که نخی به آن و گیاه بسته‌اند و سگ را درپی شکاری می‌فرستند، کمک می‌گیرند.