مودودی، ابوالاعلی (حیدرآباد دکن ۱۳۲۱ـ۱۳۹۹ق)

ابوالاعلی مودودی;
زادروز	حیدرآباد دکن ۱۳۲۱ق;
درگذشت	۱۳۹۹ق
ملیت	هندوستانی
شغل و تخصص اصلی	عالم و متفکر اسلامی
گروه مقاله	دین اسلام
جوایز و افتخارات	دریافت جایزه فیصل به پاس خدمات علمی

مُودودی، ابوالاعلی (حیدرآباد دکن ۱۳۲۱ـ۱۳۹۹ق)

عالم و متفکر اصلاح‌طلب شبه‌قاره. بخش عمدۀ تحصیلاتش را نزد پدرش گذراند و در ۱۹۱۴ به کلاس «مولوی عالم» راه یافت. فعالیت سیاسی خود را از ۱۹۱۹ با شرکت در «نهضت خلافت» آغاز کرد. وی معتقد بود اسلام یک نظام کامل زندگی است و هر مسلمان باید مبلّغ دین باشد و این دیدگاه‌ها را از طریق انتشار مجلۀ ترجمان‌القرآن تبلیغ می‌کرد. مودودی «نظریۀ ملیت وطنی» را که از سوی کنگرۀ ملی هندوستان تبلیغ می‌شد، به‌شدت رد کرد و در مقابل موضوع «ملیت اسلامی» را مطرح نمود و برای روشن‌کردن ابعاد آن، سلسله مقالاتی در مجلۀ ترجمان‌القرآن منتشر ساخت. وی در ۱۶ اوت ۱۹۴۱ حزب «جماعت اسلامی» را با هدف احیا و ترویج دین در لاهور تأسیس کرد. پس از ایجاد کشور و دولت پاکستان، با همفکرانش نهضت قانون اسلامی را برای اجرای نظام اسلامی آغاز کرد که در ۱۹۴۹ توسط دولت پذیرفته شد. البته وی به‌سبب تلاش‌های سیاسی خود، بارها به زندان افتاد و حتی یک‌بار به اعدام محکوم شد که حکم آن لغو گردید. به‌علت سخت‌گیری‌های شدید محمد ایوب‌خان به احزاب پاکستان، مودودی و همفکرانش شرایط سختی را گذراندند. پس از استعفای ایوب‌خان، انتخابات آزاد برگزار گردید (۱۹۷۰) که حزب وی موفقیتی به‌دست نیاورد. ابوالاعلی در اواخر عمر خود غالباً بیمار بود و سرانجام براثر همین بیماری درگذشت. مودودی صاحب آثاری در زمینه‌های مختلف است. کتاب تفهیم‌القرآن که تفسیر قرآن مجید است ازجمله آثار اوست. وی به پاس خدمات علمی‌اش جایزۀ «فیصل» را دریافت کرد و عضو «رابطة العالم الاسلامی» گردید. دعوتی که او برای احیای اسلام ارائه کرد هم در پاکستان و هم در سایر جوامع‌ اسلامی مورد پذیرش قرار گرفت. اندیشۀ وی همچنان در دانشگاه‌های جهان موضوع پژوهش اسلام‌شناسان است.