مکرانی

مَکْرانی

یکی از دو گویش بلوچی ایران که گویشوران آن در سراوان، ایرانشهر، نیک‌شهر و چابهار و مناطق مربوط به این شهرها زندگی می‌کنند و به سرحدی که گویش زاهدان و خاس و توابع است بسیار نزدیک است. صامت‌های این گویش‌ همان صامت‌های فارسی است. تغییرات و تبدیلات آوایی: تبدیل /x/ به /h/؛ تبدیل /f/ به /p/ در napar «نفر»، napt «نفت»، وجود پسوند -ag به جای /-e/ پایانی در jamag «جامه»، danag «دانه/تا»؛ گاهی خدف صامت /h/ میانی و پایانی: sarang «سرهنگ»، ku «کوه»؛ تبدیل /i/ به /e/ در mez «میز»، نشانۀ جمع در مکرانی برای جاندار و بیجان -an است. مضاف‌الیه بر مضاف مقدم است. صفت بر موصوف تقدم دارد؛ صفت تفضیلی با پسوند -ter ساخته می‌شود: mazanter «بزرگ‌تر» و اگر روی واکۀ آخر تکیه بیفتد تبدیل به صفت عالی می‌شود: mazantér «بزرگ‌ترین». اعداد ترتیبی با پسوند -omi چسبیده به عدد اصلی ساخته می‌شود. از واژه‌های مکُرانی: zahg «بچه/کودک»، nuk «نو/تازه»، borz «بلند»، pet «پدر»، dohtag «دختر» و ya «یک».