میرزا محمدباقرخان نایینی مشیرالملک
میرزا محمدباقرخان نایینی مشیرالملک (نایین 1279 - اصفهان 1348ق) Mirza Mohammad-baqer-khan Naeini_e Moshir-al-molk
(نام کامل: میرزا محمدباقر مشیرالملک نایینی فاطمی اصفهانی) ادیب و سیاستمدار دورۀ قاجار، فرزند میرزا علی‌محمدخان پسر میرزا عبدالوهاب نایینی طباطبایی. در کودکی، تحصیلش را نزد میرزا عباس کاشفی آغاز کرد و پس از چهارسال به یزد رفت و نزد میرزا محمدحسن نواب تحصیل خود را ادامه داد. حدود ۱۸سال داشت که به اصفهان رفت و پیش اساتیدی همچون میرزا عبدالعلی هرندی، حاج میرزا بدیع درب امامی، جهانگیر قشقایی و آخوند کاشی علوم ادبیه، حکمت و ریاضیات را فراگرفت. در آغاز جوانی، در دستگاه میرزا حبیب‌الله خان مشیرالملک انصاری به سمت نویسندگی، به خدمت مشغول شد و منشی‌باشی بود. از آنجا که مردی باهوش و بااستعداد بود و پشتکار بسیار داشت، کم‌کم پیشرفت کرد. او توجه شاهزاده ظل‌السلطان، حاکم اصفهان را به خود جلب کرد و از منشیان و مستوفیانش شد و به لقب «منشی حضور» ملقب گردید. در دستگاه ظل‌السلطان، مقام و نفوذ بالایی پیدا کرد و تا 1325ق همه‌کارۀ او شد. میرزا محمدباقرخان در ایام خالصه‌فروشی، صاحب ثروت و مکنت بسیار شد. او به واسطۀ اقدامات عام‌المنفعه‌ای همچون تأسیس مدرسۀ باقریه در محلۀ شهشهان در ۱۳۰۸ق، بر محبوبیتش در میان مردم افزود. در همان سال و پس از فوت میرزا حبیب‌الله خان انصاری، جانشین او و ملقب به لقب «مشیرالملک» شد. در ۱۳۲۵ق و پس از وقوع مشروطیت، و برکناری ظل‌السلطان از حکومت اصفهان، مشیرالملک به عضویت انجمن‌های ایالتی و ولایتی درآمد. اما پس از سقوط حکومت محمدعلی شاه و پیروزی مشروطه‌خواهان، میرزا محمدباقرخان به‌کل از کارهای دیوانی و دولتی کناره‌گیری کرد و پس از مدتی خانه‌نشین بودن، به تدریس و ترویج و تبلیغ برای فرقۀ شیخیه پرداخت. او خود پیرو فرقۀ شیخیه و از شیخی‌های باقری بود.
میرزا محمدباقرخان نایینی سرانجام در ۶ رجب ۱۳۴۸ در 69سالگی درگذشت. پیکرش را مدتی در مقبرۀ صاحب بن عَبّاد در محلّه طوقچی به امانت گذاشته و کمی بعد به کربلا انتقال دادند و آنجا به خاک سپردند.
میرزا محمدباقرخان مردی بسیار متدین بود؛ تا حدی که روحانیون ارشد اصفهان به او اجازۀ اجتهاد داده بودند. همین تعصب دینی باقرخان بود که به او اجازه نداد برخلاف رسم آن زمانِ اعیان که فرزندان خود را برای تحصیلات عالیه به اروپا می‌فرستادند، چنین اقدامی کند. از این رو، پسرش سیدمهدی خان در همان زادگاهش اصفهان به تحصیل پرداخت.