نازی، دولت
نازی، دولت (Nazi state)
حکومتی دیکتاتوری در آلمان. حزب کارگران ناسیونال سوسیالیست آلمان[۱] ـ نازی‌ها ـ آن را به رهبری آدولف هیتلر از ۱۹۳۳ به‌بعد بر‌پا کرد. تمرکز قدرت مطلق در اختیار یک فرد (پیشوا[۲]) و سرکوب قهر‌آمیز همۀ ناراضیان، مشخصۀ بارز دولت نازی بود. آلمانِ ناسیونال سوسیالیست به رایش سوم[۳] نیز معروف است. هنگامی که نازی‌ها بزرگ‌ترین حزب (اما نه با اکثریت مطلق) در مجلس آلمان شناخته شدند، پس از انتصاب هیتلر در ۳۰ ژانویۀ ۱۹۳۳ به مقام صدراعظمی، حکومت مشروطه و دموکراسی چند حزبی حاکم در جمهوری وایمار[۴] را به‌سرعت برچیدند. در فوریۀ ۱۹۳۳ ساختمان مجلس آتش گرفت و فروریخت، اگرچه کمونیست‌ها را در این آتش‌سوزی مقصر دانستند، به اعتقاد بسیاری نازی‌ها آن را ترتیب داده بودند، و تفویض اختیار[۵] از تصویب مجلس گذشت؛ این قانون به دولتِ نازی اختیارات گسترده‌ای داد، ازجمله نادیده‌گرفتن مجلس در تنظیم قوانین تازه و نظارت بر امور خارجه. سال بعد همۀ مجالس ایالتی وادار شدند ترکیب حزبی مشابه مجلس ملی را بپذیرند و بدین‌سان سلطۀ نازی‌ها بر کشور تضمین شد و در نهایت همۀ حزب‌ها و گروه‌های سیاسی غیر قانونی اعلام شدند. شبکۀ گستردۀ پلیس مخفی (گشتاپو[۶])، با یاری خبرچینان، قوانین تازه‌ای را به اجرا درآورد؛ مخالفان سیاسی به‌قتل رسیدند یا در اردوگاه‌های کار اجباری زندانی شدند. آخرین مرحلۀ برقراری دیکتاتوری در ژوئن ۱۹۳۴ در شب دشنه‌های بلند[۷]، با تصفیۀ مخالفان هیتلر در درون حزب نازی، به اجرا درآمد. هیتلر برای جلب اطمینان سرمایه‌داران بزرگ که هزینۀ به‌قدرت رسیدن او را تأمین کرده بودند دستور قتل رهبران اس. آ[۸] (گروه ضربت)، جناح تندرو و توده‌ای حزب نازی، را صادر کرد؛ او با سرکوبی برق‌آسای هرگونه مخالفت، به‌شیوه‌ای معروف به حملۀ برق‌آسا (بلیتس کریگ)[۹]، سلطۀ خود را بر آلمان تحکیم کرد و قدرت در دست صاحب‌منصبان هیتلر، معروف به اس‌اس[۱۰]، تثبیت شد. دولت نازی برای همگون‌سازی مردم با برنامه‌های خود و فرمانبرداری آنان، در همۀ وجوه زندگی مردم دخالت کرد. در کتاب‌های درسی نفرت از اقلیت‌های ملی، مانند یهودیان و کولی‌ها را به کودکان می‌آموختند و آنان را تحت شست‌وشوی مغزی و آموزش ایدئولوژی نازی قرار می‌دادند. فقط سازمان‌های تأیید‌شده و شبه‌نظامی جوانان نازی اجازۀ فعالیت داشتند، ازجمله جوانان هیتلری[۱۱] برای پسران و انجمن دوشیزگان آلمانی[۱۲] برای دختران (که به دختران می‌آموخت بچه‌زایی و خانه‌داری تنها فعالیت‌های مناسب برای زنان است). کتاب‌ها، فیلم‌ها، و نقاشی‌هایی که افسانۀ برتری نژادی آریایی‌های آلمانی را تبلیغ نمی‌کرد و نیز همۀ آثار هنرمندان و دانشمندان یهودی با هر محتوایی ممنوع بود. گروه‌هایی از مردم مانند معلولان، که از دیدگاه نابخردانۀ نازی‌ها مبنی‌بر «خلوص» جسمانی و روانی، افرادی نامناسب به‌شمار می‌آمدند در آلمانِ نازی سرنوشتی جز نابودی نداشتند. رسانه‌ها شدیداً کنترل می‌شدند و تبلیغات بی‌وقفۀ نازی‌ها جای اخبار و اظهار نظرهای گوناگون را گرفت. همۀ قُضات و وکلا را نیز دولت نازی منصوب می‌کرد.